شعر شب تاریک و بیم موج و گردابی چنین هایل (متن و تفسیر)

غزلیات حافظ با مصرع الا یا ایها الساقی شروع می شود. این غزل زیبا از حافظ معنای عمیق و زیبایی دارد و با توجه به معنای آن قدرت سخنوری حافظ بیش از پیش بر ما عیان می شود. متن کامل شعر شب تاریک و بیم موج و گردابی چنین هایل به همراه معنی در ادامه اورده شده است. زیباترین بیت این شعر عاشقانه از حافظ به ما می گوید این دنیا محل آسایش نیست و انسان عاشق مدام در حال نگرانی و بیم است و کسانی که طریق عشق را نپیموده اند حال او را درک نمی کند. سبکساران ساحل ها تعبیر زیبای حافظ از این انسان هاست.

متن شعر شب تاریک و بیم موج و گردابی چنین هایل

غزل اول حافظ:

الا یا ایها الساقی ادر کأسا و ناولها

که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکل‌ ها

به بوی نافه‌ ای کاخر صبا زان طره بگشاید

ز تاب جعد مشکینش چه خون افتاد در دل‌ ها

مرا در منزل جانان چه امن عیش چون هر دم

جرس فریاد می‌دارد که بربندید محمل‌ها

به می سجاده رنگین کن گرت پیر مغان گوید

که سالک بی‌خبر نبود ز راه و رسم منزل‌ها

شب تاریک و بیم موج و گردابی چنین هایل

کجا دانند حال ما سبکباران ساحل‌ها

همه کارم ز خود کامی به بدنامی کشید آخر

نهان کی ماند آن رازی کز او سازند محفل‌ها

حضوری گر همی‌خواهی از او غایب مشو حافظ

متی ما تلق من تهوی دع الدنیا و اهملها

شب تاریک و بیم موج و گردابی چنین هایل معنی

معنی کلی شعر شب تاریک و بیم موج و گردابی چنین هایل مشکلات راه عشق و فداکاری هایی است که معشوق باید از خود نشان دهد. عاشق واقعی چشم به روی همه دنیل می بندد.

الا یا ایها الساقی ادر کأسا و ناولها

که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکل‌ ها

معنی:

ساقی جام می را بگردش در آور وبده

عشق ابتدا آسان می نمود اما بعدا مشکلات زیادی بر سر راه عشق بوجود آمد

اَدِر: به گردش درآوردن

کاس: جام

ناول: به کسی دادن

به بوی نافه‌ ای کاخر صبا زان طره بگشاید

ز تاب جعد مشکینش چه خون افتاد در دل‌ ها

معنی:

باد صبا بوی زلف مجعد  یار که مانند مشک خوشبو است را به ما رساند و به دلیل انتظار طولانی دل ها را خون کرد.

مرا در منزل جانان چه امن عیش چون هر دم

جرس فریاد می‌دارد که بربندید محمل‌ها

معنی:

این بیت اشاره به گذرا بودن عمر دارد و می گوید در این دنیا هر لحظه باید منتظر شنیدن جرس (نوعی زنگ) بود که به ما می گوید موقع رفتن است. دنیا به کاروانسرا تشبیه شده است.

به می سجاده رنگین کن گرت پیر مغان گوید

که سالک بی‌خبر نبود ز راه و رسم منزل‌ها

معنی:

اگر پیر مغان به تو گفت که بساط سجاده ات را به بساط می تبدیل کن به حرف او گوش بده زیرا او این راه را بهتر از هر کسی می شناسد.

شب تاریک و بیم موج و گردابی چنین هایل

کجا دانند حال ما سبکباران ساحل‌ها

معنی:

افرادی که طریق معرفت را طی نموده باشند مدام بیمناک هستند و آؤام و قرار ندارند.

سبکساران ساحل ها اشاره به افرادی دارد که هیچ هم و غمی ندارند و آسوده خاطرند. حافظ می گوید این افراد راه عشق و معرفت را طی نکرده اند و به همین دلیل است که از ان بی خبر هستند.

همه کارم ز خود کامی به بدنامی کشید آخر

نهان کی ماند آن رازی کز او سازند محفل‌ها

معنی:

چون همه کارها از روی ریا و خودخواهی بود در پایان کار رسوا شدم و این راز برملا شد. (انسان عاشق باید خودش را فراموش کند و تنها به خواست معشوق گام بردارد اما من این کار را نکردم.)

حضوری گر همی‌خواهی از او غایب مشو حافظ

متی ما تلق من تهوی دع الدنیا و اهملها

معنی:

اگر می خواهی حضور خداوند را حس کنی خودت باید حاضر باشی و از او غایب نشوی

زمانی که محبوب خود را ملاقات کردی دنیا را رها کن

 

شعر بیم موج و گردابی چنین هایل به انگلیسی

Ho! O Saki, pass around and offer the bowl
For love at first appeared easy, but difficulties have occurred

By reason of the perfume of the musk-pod, that, at the end, the breeze displayed from the fore-lock
From the twist of its musky curl, what blood befell the hearts

In the stage of the Beloved, mine what ease and pleasure, when momently
The beil giveth voice, saying: “Bind ye up the chattels of existence

With wine, be color the prayer-mat if the Pir of the Magians bid thee
For of the way and usage of the stages not without knowledge is holy traveler

The dark night, and the fear of the wave, and the whirlpool so fearful
The light-burdened ones of the shore, how know they our state

By following my own fancy, me to ill fame all my work brought
Secret, how remaineth that great mystery whereof assemblies speak

If thou desire the presence from Him be not absent
When thou visitest they Beloved, abandon the world; and let it go