نماز جمعه نمازی است که در روز جمعه و به جماعت خوانده می شود. نماز جمعه دارای 2 رکعت و 2 خطبه است که به جای نماز ظهر خوانده می شوند و بعد از آن نماز عصر خوانده می شود. ویژگی خاص نماز جمعه خطبه های واجب قبل از شروع نماز جمعه و قنوت متفاوتی است که در رکعت دوم بعد از رکوع به جا آورده می شود. خواندن نماز جعه واجب نیست اما خواندن آن بسیار سفارش شده است. اگر نمی دانید نماز جمعه چگونه خوانده می شود، طریقه خواندن نماز جمعه در ادامه به صورت مختصر و مفید آموزش داده شده است اگر زمان کافی دارید پیشنهاد می کنیم این مقاله را کامل بخوانید تا با مستحبات نماز جمعه، فضیلت نماز جمعه و سوالات متداولی که در رابطه با نماز جمعه ممکن است برایتان پیش بیاید آشنا شوید.
فهرست مطالب
طریقه خواندن نماز جمعه
نماز جمعه دارای 2 بخش اصلی است: 1. خطبه ها 2. نماز جمعه
نماز جمعه دارای 2 خطبه واجب است که جزئی از نماز و گوش دادن به آن ها واجب است. بعد از خطبه ها نماز جمعه شروع می شود:
- نیت کرده و تکبیر بگویید.
- حمد و توحید یا هر سوره دیگری توسط امام جمعه خوانده می شود و ماموم نباید چیزی بگوید.
- به قنوت رفته و ذکر قنوت را می گوییم.
- به رکوع رفته و ذکر رکوع (سُبْحانَ رَبّیَ العَظیمِ وَ بِحَمْدِه) را می گوییم.
- بعد از رکوع برخواسته و به سجده می رویم و ذکر سجده (سُبْحانَ رَبِّیَ الاَعلی وَ بِحَمْدِه) را می گوییم. (دو سجده)
- از سجده برخواسته و رکعت دوم شروع می شود. امام جمعه سوره ها را می خواند و ماموم فقط سکوت می کند.
- بعد از خواندن سوره ها به رکوع می رویم.
- بعد از رکوع بر می خیزیم و به قنوت می رویم.
- بعد از قنوت مستقیم به سجده می رویم و 2 سجده را به جا می آوریم.
- بعد از 2 سجده نشسته تشهد و سلام نماز را می خوانیم.
خطبه های نماز جمعه
خطبه های نماز جمعه قبل از نماز جمعه خوانده می شوند و گوش دادن به آن ها واجب است. خطبه های نماز جمعه توسط خطیب نماز جمعه خوانده می شود. معمولا خطیب نماز جمعه و امام جماعت نماز جمعه یک نفر هستند اما می توانند متفاوت باشند. 2 خطبه نماز جمعه به جای 2 رکعت نماز ظهر خوانده می شوند. صحبت کردن هنگام خطبه ها مکروه است. اگر به خطبه نماز جمعه نرسیم می توانیم نماز جمعه را بخوانیم.
در خطبه اول به مسائل دینی پرداخته می شود و در خطبه دوم مناسبت های اجتماعی و اخبار جهان از دیدگاه اسلام مورد بررسی قرار می گیرد.
امام رضا (ع) در مورد هدف از خواندن خطبه های نماز جمعه می فرماید:
نماز جمعه وسیله ای برای برقراری ارتباط بین عموم مردم و نماینده دولت اسلامی است تا اطاعت از دستورات اسلام و نهی از نافرمانی از آن ها و انجام معصیت یادآوری شود. همچنین راهی است تا رهبر جامعه اسلامی مردم را در جریان برنامه ها و تصمیمات اتخاذ شده و اتفاقات سیاسی جهان قرار دهد.
از امام صادق (ع) نقل شده که دعا کردن بین پایان خطبه ها تا شروع نماز جمعه بسیار به اجابت نزدیک است.
2 خطبه نماز جمعه باید بعد از اذان صبح خوانده شوند.
قنوت نماز جمعه
در قنوت نماز جمعه چه دعایی بخوانیم؟
همان ذکرهایی که در نمازهای یومیه خوانده می شود. از امام صادق (ع) روایت شده در قنوت رکعت اوّل نماز جمعه بعد از قرائت بگویید: لا اله الا اللَّه الحلیم الکریم.
از حضرت ابوالحسن الرضا عليه السلام در کتاب «جمال الأسبوع به کمال العمل المشروع»، دعای زیر برای خواندن در قنوت نماز جمعه نقل شده:
«اَللّهُمَّ اَصْلِحْ عَبْدَکَ وَ خَلیفَتَکَ بِما اَصْلَحْتَ بِهِ اَنْبیائَکَ وَ رُسُلَکَ
وَ حُفَّهُ بِمَلائِکَتِکَ وَ اَیِّدْهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ مِنْ عِنْدِکَ وَاَسْلُکْهُ مِنْ بَیْنَ یَدَیْهِ
وَ مِنْ خَلْفِهِ رَصَداً یَحْفَظُونَهُ مِنْ کُلِّ سُوءٍ وَ اَبْدِلْهُ مِنْ بَعْدِ خَوْفِه اَمْناً یَعْبُدُکَ لا یُشْرِکُ بِکَ شَیئاً وَلا تَجْعَلْ لاَحَدٍ مِنْ خَلْقِکَ عَلی وَلِیِّکَ سُلْطاناً
وَ اَذِّنْ لَهُ فی جِهادِ عَدُوِّکَ وَ عَدُوِّهِ وَاجَعَلنی مِنْ اَنْصارِهِ، اِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیءٍ قَدیر»
«بارالها کار ظهور بنده شایسته و خلیفه راستین خود را (امام مهدی) را صلاح فرما، همانگونه که کار پیامبران و فرستادگانت را اصلاح نمودی و از سوی خویش با روح‌القدس ایشان را یاری و پشتیبانی فرما و دیده‌بانانی از پیش رو، پشت سر همراه ایشان گردان تا از هر گزندی نگاه دارند، ترس و هراس ایشان را به امن و امان دگرگون ساز، که ایشان تو را می‌پرستد و هیچ چیز را همتا و مانند تو نمی دانند.
برای هیچ یک از آفریدگانت برتری و چیرگی نسبت به ولی خود قرار مده، ایشان را در جهاد با دشمنت و دشمن شان اجازه فرما و مرا از یاوران ایشان قرار ده که همانا تو بر هر کاری توانایی.»
سوالات متدوال درباره آداب و روش خواندن نماز جمعه
2 رکعت. 2 رکعت نماز ظهر که به عنوان نماز جمعه خوانده می شود به همراه دو خطبه به اضافه 4 رکعت نماز عصر.
2 خطبه
نماز جمعه 2 قنوت دارد که مستحبی هستند. قوت اول در رکعت اول قبل از رکوع و قنوت دوم در رکعت دوم بعد از رکوع.
مسافر مى تواند در نماز جمعه شرکت کند. نماز جمعه از مأموم مسافر صحیح و مجزی از نماز ظهر است.
نماز جمعه می خوانم، قربه الی الله
به زبان اوردن الزامی نیست همین که بدانید در حال خواندن نماز جمعه هستید کافی است.
اگر شخص دیر به خطبه های نماز جمعه برسد نمازش صحیح است و رسیدن به نماز جمعه تا قبل از رکوع رکعت اول نیز صحیح است. اگر در رکعت دوم به جماعت اقتدا کرد، رکعت دوم نماز را خودش می خواند و بنابراحتیاط قنوت بعد از رکوع رکعت دوم را نمی خواند. (آیت الله مکارم شیرازی)
مستحب است در رکعت اول بعد از حمد سوره جمعه و در رکعت دوم نماز جمعه بعد از حمد سوره منافقین خوانده شود.
خطبه اول:
حمد و ثناى الهى
صلوات
سفارش به تقوا
خواندن یک سوره کوتاه (توحید، كافرون يا سوره والعصر)
طلب استغفار
صحبت در مورد احکام اسلام
خطبه دوم:
درود بر پیامبر
درود بر ائمه
استغفار برای مومنین
صحبت درباره مسائل روز
آیه نهم سوره جمعه:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نُودِيَ لِلصَّلَاةِ مِن يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَىٰ ذِكْرِ اللَّـهِ وَذَرُ‌وا الْبَيْعَ ۚ ذَٰلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
ای کسانی که ایمان آورده‌اید، چون برای نماز جمعه ندا درداده شد، به سوی ذکر خدا بشتابید، و داد و ستد را واگذارید. اگر بدانید این برای شما بهتر است.
در رساله توضیح المسائل آمده است:
“وقت نماز جمعه از اوّل ظهر است به مقدارى که اذان و خطبه ها و نماز مطابق معمول انجام شود، و با گذشتن آن، وقت نماز جمعه پایان مى یابد.”
خیر نماز جمعه باید به صورت جماعت خوانده شود و برای خواندن نماز ظهر در خانه نیاز نیست تا تمام شدن نماز جمعه صبر کرد.
خیر اما در بین اهل سنت واجب عینی است و حتما باید خوانده شود.
حداقل پنج نفر؛ یک نفر امام و 4 نفر مأموم
آیت الله طالقانی
مستحبات نماز جمعه
از امام صادق (ع) نقل شده که قبل از رفتن به نماز جمعه غسل جمعه کنید، عطر بزنید، مو و ریش خود را بیارایی و بهترین لباس های خود را بپوشید. آرامش و وقار باید در رفتار شما نمایان باشد.
امام علی (ع) فرموده اند : “اگر غذا یا دارویی سبب ضعف در شما می شود از خوردن آن قبل از نماز جمعه خودداری کنید تا مبادا از شرکت در نماز جمعه محروم شوید.:
فضیلت نماز جمعه در روایات
نماز جمعه برای افرادی که وسع مالی برای رفتن به حج را ندارند مانند حج است. در فضیلت نماز جمعه همین بس که سوره ای در قرآن به نام سوره جمعه داریم که در آن خواندن نماز جمعه سفارش شده است.
بادیه نشینی بحضور پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم رسید و عرضه داشت: چندین بار آماده سفر حج شده ام اما توفیق نیافتم، حضرت فرمود: نماز جمعه را دریاب که حج تهی دستان است.
امام صادق (ع) وسائل الشیعه، ج 5، ص 5
هر روز جمعه برای شما ثواب یک حج و یک عمره است، حج شما شتاب و مبادرت به نماز جمعه و عمره شما انتظار اقامه نماز عصر پس از نماز جمعه است.
حضرت محمد (ص) – کنز العمال
اگر مردم می دانستند در اذان گفتن و صف اول جماعت ایستادن و صبحگاهان به نماز جمعه شتافتن چه سودهایی نهفته است، بر پشت کوهان شترها سوار شده به جستجوی آن می پرداختند.
پیامبر اکرم (ص)
سه کار است که اگر امت من پاداش عظیم آن را درک می کردند، برای به دست آوردن آن، ازدحام و قرعه کشی می نمودند: 1. اذان 2. شتاب در رفتن به نماز جمعه. 3. در صف اول نماز جمعه و جماعت قرار گرفتن
پیامبر (ص)
هیچ قدمی نیست که در راه نماز جمعه برداشته شود مگر آنکه خدا بدن آن را بر آتش حرام می سازد.
امام صادق (ع)
در محضر خداوند برای شش گروه ضمانت بهشت نموده ام، یکی از آنان کسی است که به قصد نماز جمعه از منزل خارج شده و در آن حال مرگ او فرا رسیده است.
حضرت علی (ع)
رفتن به نماز جمعه هم دیدار است و هم زینت و زیبایی .
پیامبر اکرم (ص)
هر کس در روز جمعه غسل جمعه کرده و به سوی نماز جمعه قدم بر دارد، و به خطبه های امام گوش کند ، برای هر قدمش پاداش یک سال عبادت که روزش را روزه بوده و شبش را عبادت کرده به او داده می شود .
حضرت محمد (ص)
خداوند نماز جمعه را بر شما واجب فرموده است، هر کس در حیات و یا در ممات من بخاطر سبک شماری و یا انکار، آنرا ترک نماید خداوند کار او بسامان نکند و بر زندگی او برکت ندهد. آگاه باشید نماز او، زکات او، حج او و روزه و اعمال خیر او مقبول نیست مگر اینکه توبه کند.
پیامبر اکرم (ص)
مطالب مرتبط:
