کودکان کار یکی از مقوله مهم و ناراحت کننده بیشتر مردم می باشد این موضوع مهم نه تنها در کشور ایران بلکه در جهان یک موضوع مهم و هشدار دهنده می باشد. در کشور ایران یکی از مشکلات دشوار اجتماعی، کودکان کار محسوب می شود به همین خاطر کودکان کار یکی از مظهر های دردناک و آزار دهنده جامعه به شمار می آید برای بهتر کردن و سازمان دهی به این مشکل کودکان کار و یا کودکان خیابانی باید ایجاد هماهنگی میان سازمان های مسئول این وضعیت برقرار شود.
هماهنگی میان بهزیستی شهرداری و نیروی انتظامی می توان مشکل و موضوع مهم کودکان کار را برطرف کرد. طوری که هر سازمانی مسئولیتی که در قبال این بچه ها را دارند به درستی انجام دهند و همچنین بر عملکرد این سازمان ها از طریق نهاد های بالاتر نظارت کنند می توان اقدامات موثر و بهتری را برای این کودکان ایجاد کرد.
![حمایت از کودکان کار برای رهایی آنها از چنین کارهای طاقت فرسایی]()
بررسی کودکان کار و کودکان خیابانی
بررسی کودکان کار و کودکان خیابانیهر ساله در روز 22 خرداد ماه برابر 12 ژوئن در تمام دنیا کار کردن کودکان خیابانی در این روز ممنون اعلام شده است به این شکل که در کشور ایران هم در آن روز این مسئله هم قابل اجرا می باشد. این روز جهانی در کشور ایران توسط نهادهای مردمی تدارک دیده می شود تا بتوانن این مسئله مهم و بزرگ اجتماعی کشور را به گوش مسئولین برسانند.
در سال های اخیر در تمام دنیا یکسری از مردم حامی حقوق کوکان سعی کردند براساس قوانین از کار کردن کودکان جلوگیری کنند و یا ساعات کاری ان ها را کم کنند. در همین روند توانستند در بحث آموزش و بهداشت و درمان کودکان و همچنین تفریح و بازی آن ها تغییر وضعیت دهند.
زمانی که کودکان کار در انقلاب صنعتی و تغییر وضعیت اقتصادی جهان در کشورهای غربی وارد کار شدند به مرور زمان به دنیای اطراف شناسانده شدند و اجتماع پیرامون کودکان، به حقوق اولیه آن ها توجه بیشتری کرد.
ولی متاسفانه در کشور های آسیایی و آفریقایی به دلیل مشکلات زیاد از جمله فقر و بی سوادی این موضوع کودکان کار یک آسیب جدی و انکار ناپذیر می باشد. در کشور ایران این مشکل دیده می شود و از سویی افزایش مهاجرت ها از کشورهای همسایه به خصوص از افغانستان به کشورمان به افزایش بیش از پیش کار کودک دامن زده است.
درباره کودکان کار
از مشکلات و موضوعات مهم که یک آسیب جدی برای تمامی جوامع می باشد کودکان خیابانی هستند در کشور ایران این موضوع در حال گسترش روز افزون کودکان کار و کودکان خیابانی می باشد. این دسته از کودکان در جمع خودشان مرسوماتی دارند که بر این مرسومات گروهی خود شدیدا پایبند هستند و انسجام گروهی الایی برخوردارند. به این صورت که از هویت خود سهل انگار بوده و باعث دور شدن و جدا شدن از فرهنگ جامعه می شود. شرایط زندگی این دسته از کودکان در سنین اولیه به شیوه ای می باشد که در پرورش و رشد آن ها تاثیر بسزایی گذاشته که تا سنین جوانانی و بزرگسالی ادامه می یابد.
نظر یونیسف در خصوص کودکان کار
براساس نظر يونيسف ، كودكان خياباني با واقعيت تلخ جدايي از خانواده و خطر از دست دادن امكانات اساسي همچون بهداشت و آموزش مواجه اند. دونالد استورات ، اعتقاد دارد كه فقدان يا از دست دادن روابط بسنده با يكي از والدين ، از نظر بهداشت رواني يكي از بزرگترين مشكلات كودكان خياباني است. كودكان خياباني ، با فقر شديد و تجربه خطرهايي مواجه اند كه اثر مخربي بر سلامتي آنها دارد. آنها با گرسنگي و تغذيه نامناسب ، مشكلات بهداشتي ، بيماري ، حفظ سلامت رواني ، تاخيرهاي تحولي ، مشكلات روان شناختي و عدم پيشرفت تحصيلي مواجه اند.
کودکان کار در کشور ایران
در کشور ایران این مشکل مهم به دلیل برنامه ریزی های نادرست و سوئ مدیریتا و همچنین هماهنگ نبودن سازمان های مختلف اقتصادی، اجتماعي ، فرهنگي ، جمعيتي سبب شده است که کشور ایران همانند دیگر کشور ها کودکان خیابانی در این مشکل قرار گیرند.
به طور مثال با رشد جمعیت ایران در سال های 55 تا سال 71 جمعیت ایران به رقمی حدودا 25 میلیون نفر به جمعیت ایران افزوده شد این وضعیت درحالی بود که نیازمند غذا و بهداشت و آموزش، اشتغال و… بودند.
بديهي است كه بدليل عدم تناسب امكانات جامعه با نيازها و خواسته هاي اين گروه به همراه ضعف هاي ساختاري و بنيادي موجود در جامعه مانند فرصتهاي ناكافي اشتغال ، كمبود امكانات آموزشي ، كمبود مراكز ورزشي ، تفريحي و روند رو به رشد تورم و … موجي از بحرانها و آسيب هاي اجتماعي را پديد آورده است كه يكي از پديدي آورده است كه يكي از آنها پديده كودكان خياباني است.
یکی از مهم ترین عوامل تاثیر گزار در به وجود آمدن کودکان خیابانی را می توان گفت که خانواده ها می باشند از آنجا كه خانواده ، خود يك واحد اجتماعي است و ارزشها و معيارهاي اجتماعي از طريق آن به كودك منتقل مي شود ، به عنوان يك واسطه از لحاظ تاثير محيط اجتماعي بر كودك اهميت فراواني دارد.
و از طرفی خانه و خانواده جایی است که کود در آن مکان آموزش می بیند و تربیت می شود و شکل گیری شخصیت اجتماعی این کودک از خانواده می باشد و نقش اساسی در سرنوشت کودک دارد
اما كودكان خياباني ، اغلب كودكان مطرود و طرد شده هستند. كودك مطرود ، كودكي است كه از طرف والدين اصلي خود طرد شده است. طرد كودك ممكن است به درجات مختلف صورت گيرد. يعني كودك كاملاً از محبت والدين محروم شود يا نسبت به سلامت و خواسته هاي او بي توجهي شود و يا كودك از زمان طفوليت از والدين خود جدا شود. بيشترين مسائل و مشكلات كودك مطرود يا محروميت كشيده عاطفي ناشي از مناسبات نا سالم كودك و والدين است. كودكان مطرود ، اعتراض خود را به صورت رفتار ناخوشايند ، اضطراب و افسردگي ظاهر مي سازند.
![کوکان کار اسیر اختلاف طبقاتی جامعه]()
عوامل تاثیر گزار در شکل گیری کودکان کار
عوامل تاثیر گزار در شکل گیری کودکان کار 1- عوامل موثر در بروز كودكان خياباني
· ناكامي خانوادگي
· جنگ
· فقر
· حوادث و سوانح طبيعي يا انساني
· سوء استفاده توسط بزرگسالان
· مهاجرت
· شهر نشيني و تراكم بيش از حد
· فرهنگ پذيري
2- عوامل مرتبط با شرايط فيزيكي بي خانماني و زندگي خياباني
· فقر بهداشتي
· تغذيه نامناسب
· فقدان سرپناه
· خشونت
· موقعيت متزلزل و ناپايدار و اثرات آن برنامه ريزي
· محرومين حسي
3- عوامل مرتبط با رفتارهاي مبارزه جويان جهت بقاء در خيابان
· رفتارهاي مجرمانه
· استثمار بوسيله بزرگترها
· درگيري در توليد و توزيع بازار مواد مخدر
· گدايي
· روسپيگري
· خشونت
· سوء مصرف مواد
4- عوامل مرتبط با عدم دسترسي به خدمات و منابع
· نارسايي سرويسهاي مراقبتهاي بهداشتي اوليه شامل واكسيناسيون
· فقدان دسترسي به فرصتهاي تفريحي و شغلي
· فقدان الگوهاي نقشي مثبت
مسايل بهداشتي كه در بين كودكان خياباني وجود دارند شامل :
· سوء تغذيه و ساير اختلالات مربوط به تغذيه
· بيماريهاي مسري (عفوني) مانند بيماريهاي پوستي ، دستگاه تنفسي ، بيماريهاي مقاربتي
· بيماريهاي ويروسي شامل HIV و هپاتيپ C.B.A
· مسايل مربوط به سلامت دهان و دندان
· سوء مصرف مواد مضر و خطرناك
· بارداري ناخواسته
· صدمات بافتي و اسكلتي ناشي از اعمال خشونت
· مسموميتهاي محيطي و صنعتي
· اختلالات رواني
· اختلالات خلقي و روحي ، افسردگي
· خودكشي يا خودكشي نمايي
· نگراني و ترس
· اختلال خواب و تغذيه
· اختلالات شناختي و يادگيري
سخن آخر در خصوص کودکان کار
موضوع شکل گیری کودکان کار یک مشکل جهانی می باشد طبق آمار و براورد سازمان جهانی حمایت از حقوق بشر مشخص شده است که بیش از 100 میلیون کودک در سراسر دنیا در خیابان ها مشغول کار و زندگی هستند. و این کودکان برای زنده ماندن مجبورند هر کار دشواری را انجام دهند . این کوکان آسيب پذيرترين بخش جامعه اند كه قادر به دفاع از خود نيستند و نياز به حمايت بزرگسالان دارند.
لازم به ذکر است که بگویم این موضوع مهم درباره کودکان کار در کشور ایران بر حسب درجه و شدت اهميت آسيب هاي اجتماعي هنوز تبديل به يك بحران ملي نشده است و قابل كنترل و ساماندهي مي باشد مگر در كلان شهرهايي چون تهران.
در کل وجود کودکان خیابانی در جامعه نشان دهنده این است که جامعه به درستی عمل نمی کند .منظور از جامعه ای که به درستی عمل نمی کند آن است كه يك يا چند بخش آن البته (البته از لحاظ ساخت اجتماعي مورد نظر )بدرستي و با هماهنگي ساير بخش ها كار نكند. زماني كه بخشهايي از جامعه دچار حالت عدم كاركرد صحيح شود و تعادل در بسياري از بخشهاي اجتماعي ، اقتصادي ، فرهنگي و سياسي و جمعيتي به وضوح و فراواني به چشم مي خورد و مي تواند منجر به ظهور و بروز انواع آسيبهاي اجتماعي از جمله كودكان خيابان شود.
