انسان ها و اکثر گونه های حیوانی به دلیل آهن موجود در هموگلوبین دارای رنگ خون قرمز رنگی هستند. اما چندین گونه ی حیوانی وجود دارند که دارای رنگ خون متفاوتی می باشند. خون این حیوانات به رنگ های مختلفی از قبیل آبی، سبز، زرد، بنفش یا حتی سفید است. این موضوع واقعاً شگفت انگیز می باشد. حتی حیواناتی وجود دارند بدون خون هستند. این رنگ‌ها به دلیل پروتئین ها و رنگدانه‌های موجود در خون ایجاد می‌شوند. به عنوان مثال، عنکبوت ها به خاطر هموسیانین دارای خون آبی رنگی هستند زیرا در خون آنها به جای آهن، مس وجود دارد. برخی از حیوانات حتی خون زرد رنگ دارند. رنگ زرد به دلیل غلظت بالای رنگدانه‌ی زرد است.
اما جالب تر از همه، حیواناتی هستند که رنگ خون واقعی خود را نشان نمی دهد مگر آن که بدن آن ها را برش دهید. این بدان دلیل است که برخی از مواد شیمیایی در معرض اکسیژن تغییر رنگ می‌دهند.
10 حیوان با رنگ خون متفاوت
ابتدا توضیح خواهیم داد که چرا رنگ خون حیوانات متفاوت است. رنگ بنفش در برخی از حیوانات به خاطر پروتئینی به نام همریترین است. این پروتئینی است که اکسیژن را در بی مهرگان دریایی منتقل می کند. این پروتئین تا زمانی که در معرض اکسیژن قرار نگیرد، بی رنگ است. زمانی که در معرض اکسیژن قرار می گیرد، به رنگ بنفش یا بنفش-صورتی در می آید.
رنگ خون سبز به خاطر پروتئینی به نام کلروکرورین در تعداد اندکی از حیوانات است. این پروتئین باعث می شود که خون سبز رنگ شود. خون سبز همچنین به خاطر رنگدانه ای به نام بیلیوردین نیز ایجاد می شود. اما برخی از مارمولک های دارای خون سبز رنگ نیز از همگلوبین استفاده می کنند. اما اتفاقی که می افتد این است که سلول های قرمز خون تنها برای چهار ما زنده می مانند و وقتی می میرند، بدن آهن درون آن ها را بازیابی می کند. این فرآیند موجب به وجود آمدن رنگدانه ی بیلیوردین می شود. این رنگدانه سپس به رنگدانه زرد رنگی به نام بیلیروبین تبدیل می شود.
هر دوی این رنگدانه ها سمی هستند و توسط کبد فیلتر می شود. این همان رنگدانه ایی هستند که باعث می شوند تا پوست وقتی زخم برمی دارد یا ضربه می‌خورد، به رنگ سبز درآید. در بدن برخی از مارمولک های دارای رنگ خون سبز، مقدار زیادی رنگدانه‌ی سبز وجود دارد که کاملاً بر رنگ قرمز هموگلوبین خونشان غلبه میکند.
رنگ سفید یا شیری خون حیوانات به دلیل وجود همولنف است که دارای رنگدانه های بی‌رنگ می باشند و به خون، رنگ سفید را شیری می دهند. و برخی از موجودات دریایی نیز دارای خون شفاف مانند آب هستند. دلیل شفافیت خون این موجودات، وجود ترکیب پروتئینی در خون است که کاملاً فاقد هموگلوبین و هموسیانین می باشد.
حالا نگاهی به 10 حیوان با رنگ خون متفاوت می اندازیم:
1. عنکبوت ها (رنگ خون: آبی)
خون عنکبوت به دلیل وجود هموسیانین به رنگ آبی کمرنگ است. خون عنکبوت دارای رنگ آبی غیرطبیعی ناشی از وجود هموسیانین در خون است که حاوی مس می‌باشد.
2. اختاپوس (رنگ خون: آبی)
در محیط‌های سرد عمق دریاها که میزان اکسیژن بسیار کم است، هموسیانین دارای عملکرد بهتری در حمل اکسپژن ارزشمند در رگ‌های حیوانات در مقایسه با هموگلوبین است. گونه‌های خاصی از اختاپوس دارای حدود 40 درصد یا بیشتر هموسیانین در خونشان هستند که باعث می‌شود تا بتوانند در آب‌های سرد قطب جنوب زنده بمانند. نام علمی چنین اختاپوسی، Pareledone charcoti است.
3. خرچنگ نعلی (رنگ خون: آبی)
خرچنگ‌های نعلی دارای خونی به رنگ آبی روشن هستند. این نیز به خاطر هموسیانین مبتنی بر مس در خونشان است. جدا از هموسیانین، خون آنها حاوی آمیب واره است که به عنوان سلول‌های سفید رنگ خون در بدن عمل می‌کنند و از بدن در برابر پاتوژن‌ها دفاع می‌نمایند.
4. عقرب (رنگ خون: آبی)
عقرب هایی نیز وجود دارند که دارای خون آبی هستند. به عنوان مثال، نوعی از این عقرب با نام علمی Emperor Scorpion است. این عقرب را می‌توان بزرگ‌ترین در خانواده‌ی عقرب‌ها دانست. آنها دارای سطح بالایی از هموسیانین در خونشان هستند.
5. سپیداج (ده پا)
سپیداج نیز دارای رنگ خون آبی است. سپیداج یک حیوان دریایی از گروه نرم‌تنان است و ماهی محسوب نمی‌شود. سپیداج دارای یک صدف درونی، هشت بازو و دو شاخک حساس است که در برابر شکار هشدار می‌دهد. رنگ آبی نرم‌تنان به خاطر اتم‌های مس موجود در هموسیانین رنگدانه‌ی خونی است که اکسیژن را درون بافت نرم‌تنان دریایی به اندازه‌ی کف دست منتقل میکند.
6. خرخاکی (رنگ خون: آبی)
سخت پوستان که خرخاکی هم جزئی از آن‌هاست، دارای هموسیانین در خونشان هستند. وقتی در معرض اکسیژن قرار بگیرند، رنگ خوش خرخاکی آبی می‌شود.
7. کرم بادام زمینی (رنگ خون: آبی)
این نوع از کرم‌ها دارای خون بنفش تیره هستند که تقریباً سیاه به نظر می‌رسد. شما در واقع می‌توانید رنگ بنفش خون آنها را ببینید زیرا پوست نیمه شفافی دارند.
8. بازوپایان (رنگ خون: بنفش)
بازوپایان برای حمل اکسیژن درون خون به هموگلوبین یا هموسیانین متکی نیستند. این وظیفه‌ی همریترین، پروتئنین رنگدانه‌ای دیگر است. همریترین باعث می‌شود تا خون بدون اکسیژن یا بی‌رنگ و به رنگ زرد بسیار کمرنگ به نظر رسد. اگرچه، خون بدون اکسیژن بی‌رنگ است اما بازوپایان در حالت اکسیژن‌دار دارای خونی به رنگ بنفش هستند.
9. سوسک (رنگ خون: زرد)
سوسک‌ها همانند چندین نوع دیگر از حشرات دارای خون زرد رنگ هستند. اگر تاکنون سوسکی را تصادفاً له کرده باشید، حتماً متوجه‌ی این موضوع شده‌اید.
10. خیار دریایی (رنگ خون: زرد)
رنگ زرد خون خیارهای دریایی به دلیل وانابین، رنگدانه‌ی مبتنی بر وانادیوم است. وانابین مستقیماً دلیل رنگ زرد خون نیست؛ با این وجود، ماده‌ی شیمیایی وانادیوم باعث می‌شود تا خون حشرات زمانی که در معرض اکسیژن قرار می‌گیرند، به رنگ زرد دربیاید.
