QR code یک رمزینه ماتریسی (یا بارکد دوبُعدی) است که می‌توان آن را با پوینده‌های QR، تلفن همراه دوربین‌دار و تلفن هوشمند بازخوانی کرد . این رمز توسط یکی از شرکت‌های زیرمجموعه صنایع خودروسازی تویوتا ژاپن به نام کابوشیکی-گایشا دنسو در سال ۱۹۹۴ میلادی اختراع و مورد استفاده قرار گرفت .
نیاز به نوعی رمز که درونمایه آن با شتاب زیاد رمزگشایی شود ، انگیزه اصلی این شرکت برای سرمایه‌گذاری در تحقیق و اختراع و توسعه این نوع رمز بوده‌است . در حال حاضر استفاده از این نوع رمز در ژاپن بسیار فراگیر است و بیشترین کاربرد را میان رمزهای میله‌ای دوبُعدی دارد . بعد از استفاده کشورهای انگلیسی زبان از این نوع رمز درسال 1997 QR کوتاه شده Quick Response به معنی (پاسخ سریع) برای آن انتخاب شد و به همین نام در سازمان‌های بین‌المللی آن را به ثبت رسید .
این بارکُد دربردارنده چیدمانی از نقطه‌های مربع‌شکل ِ سیاه‌رنگ (با نام ماژول) بر روی زمینه سفید است . داده نهفته می‌تواند نوشته ، نشانی وب ، پیامک ، شماره تلفن ، اطلاعات کارت ویزیت یا داده دیگری باشد .
عناصر اصلی نشانه، مربع‌هایی با تعداد حداقل ۲۱ × ۲۱ و حداکثر ۱۷۷ × ۱۷۷ در نشانه اصلی هستند . قسمت حاشیه‌ای (منطقه سکوت) باید حداقل دارای عرضی برابر با ۴ برابر عناصر کوچک نشانه باشند . اطلاعات بیشتر را می‌توان با در اختیار گرفتن تا ۱۶ نشانه ذخیره کرد.
این کد برای بار نخست به منظور ردیابی قطعات در صنایع تولید خودرو مورد استفاده واقع شد ، اما امروزه در زمینه‌های ردیابی تجاری و کاربردهای راحت سازی در تلفن همراه کاربران که به mobile tagging شناخته می‌شود مورد استفاده قرار می گیرد .
QR آدرسهایی را که در نشریات ، آهنگ‌ها ، اتوبوس‌ها ، کارت تبلیغات ، یا هر چیزی که کاربران نیاز به دانستن اطلاعات در مورد آن داشتند کد می‌کند . کاربرانی که در تلفن دوربین‌دار دارای برنامه کامپیوتری reader صحیح باشند می‌تواند تصویر کد QR را برداشت کرده و به URL مورد نظر منتقل شوند .
ارتباط دادن بین اشیاء دنیای فیزیکی با hardlink یا فرامتن شناخته می‌شود . سیستم تلفن همراه گوگل به نام اندروید بر روی برخی مدل‌هایش با استفاده از بارکد خوانZXing داخلی خود استفاده از QR را پشتیبانی می‌کند و همچنین مرورگر آن تغییر مسیر (Uniform Resource Identifier(URI را پشتیبانی می‌کند که به کدهای QR اجازه می‌دهد متا دیتا را به برنامه‌های موجود بر روی گوشی بفرستد . سیستم‌عامل سیمبیان شرکت نوکیا به بارکدخوان مجهز شده است ، که آن را قادر می‌سازد کدهای QR را بخواند .
مدارک استاندارد زیادی وجود دارد که کدکردن فیزیکی کُد QR را پوشش می‌دهد .
October ۱۹۹۷ — AIM International
January ۱۹۹۹ — JIS X 0510
June ۲۰۰۰ — ISO/IEC ۱۸۰۰۴:۲۰۰۰ Information technology — Automatic identification and data capture techniques — Bar code symbology — QR Code.
1 September 2006 — ISO/IEC 18004:2006 Information technology — Automatic identification and data capture techniques — QR Code 2005 bar code symbology specification
(نشان‌های کد QR ۲۰۰۵ را تعریف می‌کند ، توسعه‌ای از کد QR . این استاندارد تعیین نمی‌کند که چگونه نشانه کد QR مدل ۲ را بخواند .
در سطح لایه کاربردی ، تغییراتی بین محصولات مختلف وجود دارد . NTT docomo استانداردهای قابل پیاده‌سازی برای رمزگشایی URLها ، اطلاعات تماس ، و دیگر انواع داده برپا کرده‌اند . پروژه متن-باز zxing یک فهرست از انواع داده کد QR را شناسایی می‌کند .
استفاده از کد QR از دیدگاه مجوز آزاد و مجانی است . کد QR به‌طور شفاف به صورت استاندارد ISO تعریف و منتشر شده‌است . در حال حاضر Denso Wave حق امتیاز کد QR را در اختیار گرفته‌است و لفظ کد QR یک علامت ثبت شده از این شرکت است .
ظرفیت داده کد
عددی خالص حداکثر ۷٬۰۸۹ کاراکتر
الفبا رقمی حداکثر ۴٬۲۹۶ کاراکتر
دودویی (۸ بیتی) حداکثر ۲٬۹۵۳ بایت
Kanji/Kana حداکثر ۱٬۸۱۷ کاراکتر
ظرفیت تصحیح خطا
سطح L ۷٪ از کلمات کد شده قابل بازیافت هستند.
سطح M ۱۵٪ از کلمات کد شده قابل بازیافت هستند.
سطح Q ۲۵٪ از کلمات کد شده قابل بازیافت هستند.
سطح H ۳۰٪ از کلمات کد شده قابل بازیافت هستند.
کدهای QR از تصحیح خطای Reed–Solomon استفاده می‌کنند . یک سری پیکسل از روی کد اصلی برداشته می‌شود یا به آن اضافه می‌گردد تا اختلال در خط مرزی آن بررسی شود . هر دو تصویر تغییر یافته به وسیله تشخیص خطای “سطح L” قابل تشخیص است . پس با اطلاعات ارائه شده می‌توانیم بگوییم که حداکثر اطلاعات قابل ذخیره‌سازی کد QR با ۱۷۷ × ۱۷۷ عنصر و تصحیح خطای سطح L) برابر با ۲۳٬۶۲۴ بیت (۲٬۹۵۳ بایت) است برای اطلاعات الفبارقمی است.
عکس 3 و 4 و 5
برای کاربردهایی که قابلیتی کمتر از بارکد خوان‌های دستی معمولی دارد کد QR میکرو ساخته شده است . بهترین این کدها قابلیت نگهداری ۳۵ کاراکتر را دارد.
Design QR’ یک کد QR است که به صورتی بهینه‌سازی شده که یک تصویر یا لوگو را ذخیره کند به‌طوری‌که روال تبدیل کد را سرعت ببخشد .
برای ساخت کدهای پاسخ سریع ، استانداردهای از پیش تعیین‌شده‌ای وجود داررد که همگی از سوی شرکت دنسو ویو برای تشخیص نوع کد از نگاهِ شکل و ظاهر در نظر گرفته شده‌است .
عکس 6
از کار بردهای کیو آر کد ایجاد پیوند انحصاری برای تارنما ،تبادل آسان اطلاعات ، به‌خصوص اطلاعات متنی ساده مثل یادداشت‌ها و اطلاعات تماس
تبلیغات ، خرید و نصب نرم‌افزار از فروشگاه‌هایی مثل گوگل پلی و اپ‌استور می باشد همچنین کاربرد پزشکی آن به این صورت است که پزشکان پس از اسکن کد QR قادر خواهند بود تا به سرعت به پرونده بیمار دسترسی داشته باشند و نوع دارو و واکسن مورد نیاز را شناسایی کنند .
گفتنی است که در سال ۲۰۰۷ گروه پاپ بریتانیایی Pet Shop Boys از کد QR به عنوان یک کار هنری برای کلیپ ویدئویی آهنگ بانلودی (غیر فروشی) خود با نام Integral در استفاده کردند . هنگامی که کد به صورت صحیح خوانده شود ، کاربر به تارنمای Pet Shop Boys تغییر مسیر داده می‌شود ، و سپس صفحه‌های مربوط به کارت ملی انگلیس پدیدار می‌شوند .
البته با در نظر گرفتن توانایی‌های نرم‌افزاری دستگاه خواننده کد (مثلاً تلفن همراه) احتمال خطرهای فراوان فنی و مالی وجود دارد . از جمله مواردی پیش آمده‌اند که دستگاه خواننده ، پس از دریافت داده‌های “کد کیو آر” به صورت خودکار چندین پیامک (اس ام اس) پردازشی به قیمت چندین دلار (از نوعی که دریافت‌کننده پیامک از شرکت مخابرات حق‌العمل دریافت می‌کند) ، به یک سازمان روسی فرستاده یا اینکه بخشی از لیست شماره تلفن‌های کاربر با نام و مشخصات به مقصد ناشناخته‌ای ارسال گشته . خطر دیگر دریافت انواع بدافزار هاست که می‌توانند تلفن همراه را دچار مشکل جدی کنند .