درد شکم یکی از دردها و مشکلاتی است که افراد به آن مبتلا هستند. عوامل مختلفی می توانند درد یا ناراحتی در شکم را کاهش دهند. در این مقاله شما را با انواع درد شکم و مشکلاتی که سبب ایجاد درد شکمی میشود، آشنا میکنیم. همچنین خواهیم گفت علت درد شکم در سمت راست، سمت چپ، اطراف ناف و دیگر قسمت های شکم ناشی از چیست؟
دسترسی سریع به مطالب
علت های اصلی درد شکم
درد شکم نواحی متفاوتی از شکم را درگیر میکند، وسط شکم، قسمت فوقانی یا تحتانی شکم را درگیر خواهد کرد. حتی ممکن است معده باعث ایجاد درد شکمی نشود. اندامهای کلیدی مثل کبد ، لوزالمعده ، مثانه صفرا و روده که بسیار نزدیک به یکدیگر قرار دارند سبب درد شوند. درد می تواند با مشکل یکی از این اندامها مرتبط باشد. شناسایی محل درد در شکم راهی برای تشخیص نوع بیماری است. اگر درد خفیفی در شکم دارید ، یکی از اختلالات شایع زیر باشد:
1. درد معده
علت درد شکم می تواند درد معده باشد. یکی از مهمترین دلایل مشکلات معده به دلیل دردی که حس میشود، شناخته می شود. از یک درد خفیف و کسل کننده تا یک احساس شدید و ضربان دار در ناحیه فوقانی معده شروع میشود. بیشتر اوقات ، ناشی از اسید بیش از حد در معده به خصوص در افراد دارای معده حساس است.
علائم دیگر شامل موارد زیر است:
- باد بیش از حد، که همچنین می تواند احساس نفخ ایجاد کند
- سوهاضمه
- احساس گرسنگی اما عدم توانایی زیاد غذا خوردن قبل از احساس سیری مجدد
- حالت تهوع یا استفراغ
- خوردن برخی داروها و قرص ها
بیشتر موارد درد معده به خودی خود و یا با یک دوره دارویی ساده بهبود می یابد. با این حال ، اگر درد یا ناراحتی خوب نشد ، پزشک ممکن است زخم یا عفونت باکتریایی را بررسی کند.
2. گاستروانتریت
گاستروانتریت شایعترین علت درد شکم است. علائم آن شامل موارد زیر است:
- گرفتگی شکم و به خصوص پایین شکم
- حالت تهوع یا استفراغ
- تب یا لرز
- اسهال آبکی
- بدن درد
عفونت باکتریایی و ویروسی می توانند باعث گاستروانتریت شوند. پزشک استراحت، مصرف مایعات و برخی داروها را برای پاکسازی توصیه می کند. خوشبختانه ، بیشتر علائم در طی چند روز از بین می روند. با این حال ، اگر علائم ادامه یافت یا اسهال خونی را تجربه کردید ، یک بار دیگر به پزشک مراجعه شود.
3. یبوست
یکی دیگر از علت های درد شکم یبوست است. یبوست معمولاً باعث درد پایین معده می شود، زیرا در واقع تجمع مواد غذایی هضم شده در روده بزرگ است. موارد خفیف فقط ممکن است کمی درد ایجاد کند ، اما در موارد شدیدتر ، علائم شامل موارد زیر است:
- تهوع و استفراغ
- گرفتگی عضلات پایین شکم
- نفخ شکم بعد از غذا
- از دست دادن اشتها
- باد بیش از حد
یبوست معمولاً با یک دوره مسهل به راحتی برطرف می شود ، اما اگر بعد از استفاده از توالت درد برطرف نشد ، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
4. گرفتگی قاعدگی
رایجترین علت درد شکم در بانوان هنگام پریود است. احساس درد در قسمت تحتانی شکم در زمان پریود معمولا وجود دارد. همه زنان این حالت را تجربه می کنند و ممکن است سطح درد در افراد مختلف متفاوت باشد. گاهی اوقات ، گرفتگی های قاعدگی همراه با موارد زیر اتفاق می افتد:
- سردرد یهویی
- کمر درد
- حالت تهوع یا استفراغ
- تب کم
شما بدن خود را به بهترین وجه می شناسید ، بنابراین اگر درد نسبت به دوره های قبلی بسیار شدیدتر است ، اگر در سمت راست یا چپ معده شما بیشتر باشد ، یا اگر مدت طولانی درد داشته باشید ، برای مشاوره بیشتر با پزشک خود مراجعه کنید.
اگر ادرار کردن را دردناک می دانید یا در ادرار شما خون وجود دارد ، به خاطر داشته باشید که این می تواند یک عفونت دستگاه ادراری باشد. این یک بیماری بسیار شایع است ، به خصوص اگر از نظر جنسی فعال باشید.
5. سنگ کلیه
سنگ کلیه می تواند باعث درد شدید کمر و معده شود و می تواند علت درد شکم شدید باشد. در حقیقت ، تصور می شود که این یکی از بدترین عوامل درد شکم است حتی برخی افراد آن را با زایمان مقایسه کرده اند. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد شدید در ناحیه کمر که به پایین شکم و کشاله ران می رسد
- تهوع و استفراغ
- دردی که موج می زند
- تب
- خون در ادرار
بسته به اندازه و محل قرارگیری ، سنگها می توانند با استفاده از امواج به قطعات تقسیم شوند یا در طی یک جراحی جزئی برداشته شوند.
7. سنگ صفرا
سنگ های صفراوی باعث درد شدید شکمی میشوند. علائم زیر را ایجاد میکند:
- درد در ناحیه فوقانی یا میانی معده راست
- کمر درد در بین تیغه های شانه شما
- تهوع و استفراغ
- تب و لرز
- زردی پوست و سفیدی چشم
درد ناشی از انسداد مجاری مثانه صفرا است. اگر درد همراه با تب شدید یا زردی پوست یا چشم باشد فوراً به دنبال پزشک باشید.
7. آپاندیسیت
دلیل درد شکم می تواند آپاندیسیت باشد. آپاندیسیت یکی از رایج ترین دلایل درد معده نیست. به طور کلی ، از هر 20 نفر فقط 1 نفر درگیر میشود و این افراد معمولاً در سنین 10 تا 30 سالگی هستند.
علائم آپاندیسیت شامل موارد زیر است:
- درد اولیه در ناحیه وسط شکم قبل از اینکه بعد از چند ساعت به ناحیه تحتانی معده منتقل شود ثابت میماند.
- تب
- تهوع و استفراغ
- درد با فشار دادن پایین شکم راست ، سرفه یا راه رفتن بدتر می شود
اگر در ناحیه تحتانی معده راست احساس درد می کنید که بدتر می شود ، برای اطمینان از تشخیص صحیح باید در اسرع وقت به دنبال مشاوره پزشکی باشید.
علل درد شکم جزئی
اگر علت درد کوتاه مدت و قابل درمان است و بیمار شرایط اضطراری و نیاز به بستری شدن در بیمارستان ندارد و یا باید تحت آزمایش های سرپایی قرار گیرد به این درد ، درد جزئی تلقی می شود.
علت های درد شکم شدید
علل جدی درد شکم شامل موارد زیر است:
- آنژین
- نفخ شکم
- بیماری های عود کننده مزمن مثل سرطان ها ، کولیت
- آندومتریوز
- مسمومیت غذایی (اکثر دلایل ویروسی و باکتریایی ورم معده و روده)
- ریفلاکس معده ( غذاهای مفید برای کاهش اسید معده )
- فتق هیاتال
- سنگ صفرا
- فتق اینگوینال
- سندرم روده تحریکپذیر
- تخمک گذاری دردناک
- کیست های تخمدان
- ذات الریه (قابل درمان با آنتی بیوتیک خوراکی)
دلایل جدی درد شکم
دلایل جدی درد شکمی ممکن است حداقل یک یا چند مورد از علائم یا نشانه های زیر را ایجاد کند:
- نفوذ (آسیب دیدگی) یک شی به شکم یا پشت
- آسیب جسم بلانت به شکم یا کمر
- کمبود آب بدن
- حالت تهوع و استفراغ غیرقابل حل
- مدفوع خونی یا تار مانند
- قطع ناگهانی حرکات روده
- حساسیت شکمی و لگنی یا پهلو به فشار دست
- افزایش درد هنگام فشار سریع دست از شکم (حساسیت برگشتی)
- درد شدید شکم (بدون درد نمی تواند حرکت کند)
- دردهای متوسط تا شدید که روزها طول می کشد
- دفع ادرار یا ادرار خونین و دردناک
عوامل دیگر که باعث ایجاد درد شکم می شود
درد شکم توسط بسیاری از بیماریها ایجاد میشود. با این حال ، علل اصلی آن عفونت ، رشد غیر طبیعی ، التهاب ، انسداد (انسداد) و اختلالات روده است.
عفونت های ویروسی ، باکتریایی یا انگلی روی معده و روده تأثیر میگذارد و سبب درد در شکم میشوند.
عفونت در گلو می تواند باعث ورود باکتری به دستگاه گوارش شود و سبب شکم درد خواهد شد. این عفونت ها همچنین ممکن است باعث تغییر در هضم غذا مانند اسهال یا یبوست شوند.
گرفتگی های مربوط به قاعدگی نیز منبع بالقوه ای از درد در ناحیه تحتانی شکم است ، اما معمولاً این موارد باعث درد لگن می شوند.
عمده ترین دلایل شکم درد
- یبوست
- اسهال
- گاستروانتریت (آنفولانزای معده)
- ریفلاکس اسید (هنگامی که محتوای معده به سمت مری نشت می کند ، باعث سوزش معده و سایر علائم می شود)
- استفراغ
- فشار
علل درد مزمن شکم
- بیماری ریفلاکس معده
- سندرم روده تحریک پذیر یا روده بزرگ اسپاستیک (اختلالی که باعث درد شکم ، گرفتگی عضلات و تغییر در حرکات روده می شود)
- بیماری کرون (یک بیماری التهابی روده)
- عدم تحمل لاکتوز (عدم توانایی هضم لاکتوز ، قند موجود در شیر و فرآورده های شیر)
علت درد شکم شدید
- پارگی عضو یا نزدیک به پارگی (مانند ترکیدن آپاندیس ، یا آپاندیسیت)
- سنگهای کیسه صفرا (معروف به سنگ صفرا)
- سنگ کلیه
- عفونت کلیه
زمان مراجعه به پزشک برای درد شکمی
دلایل بسیاری دیگر برای درد معده وجود دارد. حتی اگر درد شما خفیف باشد ، مراجعه به پزشک می تواند به شما کمک کند تا آرام شوید.
- اگر با وجود درمان یا دارو ، درد تشدید یا بدتر می شود
- در صورت وجود خون تازه در مدفوع یا ادرار
- تب شدید
- دردی شدید و ناتوان کننده
- اگر علائم شما با درمان بهبود نیافت
اگر موارد بالا را تجربه کردید به دنبال مشاوره پزشکی باشید.
درد خفیف شکم بدون درمان برطرف میشود. با این حال به پزشک مراجعه شود.
اگر درد آنقدر شدید است که نمی توانید آرام بنشینید یا اگر یکی از موارد زیر را دارید باید فورا به مراقبت پزشکی بپردازید:
- مدفوع خونین
- تب بیشتر از 101 درجه فارنهایت (38.33 درجه سانتیگراد)
- استفراغ خون (هماتمزیس نامیده می شود)
- حالت تهوع یا استفراغ مداوم
- زرد شدن پوست یا چشم ها
- تورم یا حساسیت شدید شکم
- تنفس دشوار
اگر درد شکمی بیش از 24 ساعت طول می کشد و شاهد علائم زیر هستید با پزشک تماس بگیرید:
- یبوست طولانی مدت
- استفراغ
- احساس سوزش هنگام ادرار کردن
- تب
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن بدون دلیل
راه های توصیف درد شکم
درد شکمی بین قفسه سینه و لگن ایجاد می شود. درد شکم می تواند گرفتگی ، دردی متناوب یا شدید باشد.
التهاب یا بیماری ها می توانند باعث درد شکم شوند. اندامهای قرار گرفته در شکم شامل ارگانهای زیر است:
- روده (کوچک و بزرگ)
- کلیه ها
- ضمیمه (بخشی از روده بزرگ)
- طحال
- معده
- كيسه صفرا
- کبد
- لوزالمعده
سه دسته کلی وجود دارد که اغلب برای توصیف درد شکم استفاده می شود:
- محل درد
- کیفیت یا نوع درد
- شدت درد
فرد با تمرکز بر محل ، نوع و شدت درد به پزشک کمک کرده تا علت ناراحتی شکمی یا درد را تشخیص دهد. علاوه بر این ، دلایل مختلفی وجود دارد که تشخیص برخی از دلایل درد شکم در ابتدا اغلب دشوار است. تشخیص تفاوت بین دلایل جدی و غیر جدی درد شکم گاهی اوقات چالش دشواری است که شما و پزشکان با آن روبرو هستید.
انواع درد شکم در قسمت های مختلف شکم چیست
انواع مختلفی از درد شکمی وجود دارد:
– ثابت
– متناوب
– متغیر
- با حرکت ، غذا خوردن ، راه رفتن، استرس یا داروهای خاص درد تغییر می کند.
- درد شکم را می توان به صورت موضعی ، گرفتگی عضلانی یا کولیکی توصیف کرد.
- درد موضعی یعنی دردی در یک ناحیه از شکم، این نوع درد اغلب به دلیل مشکلات ارگان خاص ایجاد می شود. شایعترین علت درد موضعی زخم معده (زخمهای باز در لایه داخلی معده) است.
- درد همراه گرفتگی عضله ممکن است با اسهال ، یبوست ، نفخ یا نفخ شکم همراه باشد. در زنان ، می تواند با قاعدگی ، سقط جنین یا عوارض باروری همراه باشد. این درد ممکن است خود به خود و بدون درمان برطرف شود.
- درد کولیکی ناشی از سنگ کیسه صفرا یا سنگ کلیه است. این درد به طور ناگهانی رخ می دهد ، و ممکن است مانند یک اسپاسم عضلانی شدید باشد.
- محل درد در داخل شکم ممکن است سرنخی برای علت آن باشد.
دردی که در کل شکم است ممکن است نشانه موارد زیر است:
- التهاب آپاندیس
- بیماری کرون
- آسیب تروماتیک
- سندرم روده تحریک پذیر
- عفونت مجاری ادراری
- آنفولانزا
علت درد شکم در قسمت تحتانی شکم
درد در قسمت تحتانی شکم نشانه موارد زیر است:
- آپاندیسیت
- انسداد روده
- حاملگی خارج رحمی (حاملگی خارج از رحم)
علت درد شکمی در زنان
در زنان ، درد در اندام های تولید مثلی زیر شکم می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- درد شدید قاعدگی
- کیست های تخمدان
- سقط جنین
- فیبروم
- آندومتریوز
- بیماری التهاب لگن
- حاملگی خارج رحمی
علت درد شکم در قسمت فوقانی شکم
درد فوقانی شکم به دلیل موارد زیر ایجاد شود:
- سنگ صفرا
- حمله قلبی
- هپاتیت (التهاب کبد)
- ذات الریه
علت درد شکم در وسط شکم
درد در وسط شکم بعلت موارد زیر است:
- آپاندیسیت
- ورم معده و روده
- صدمه
- اورمیا (تجمع مواد زائد در خون شما)
علت درد شکم زیر شکم چپ
درد زیر شکم چپ به دلیل موارد زیر ایجاد میشود:
- بیماری کرون
- سرطان
- عفونت کلیه
- کیست های تخمدان
- آپاندیسیت
علت درد فوقانی شکم سمت چپ
درد فوقانی شکم سمت چپ به دلیل موارد زیر ایجاد می شود:
- بزرگ شدن طحال
- تأثیر مدفوع (مدفوع سفت شده که قابل از بین رفتن نیست)
- صدمه
- عفونت کلیه
- حمله قلبی
- سرطان
دلایل درد زیر شکم
دلایل درد زیر شکم راست عبارتند از:
- آپاندیسیت
- فتق (هنگامی که اندامی از طریق یک نقطه ضعیف در عضلات شکم بیرون می زند)
- عفونت کلیه
- سرطان
- آنفولانزا
علت درد بالای شکم راست
درد بالای شکم راست از موارد زیر باشد:
- هپاتیت
- صدمه
- ذات الریه
- آپاندیسیت
دلایل درد منتشر شکمی (سراسر شکم)
- آنوریسم آئورت
- نفخ شکم
- گاز
- گاستروانتریت
- حاملگی مادر
- بیماری روده تحریک پذیر
- ایسکمی مزانتریک
- لنفادنیت مزانتریک
- پریتونیت
- بارداری (برای بیمار ناشناخته است اما زایمان می کند!)
- کم خونی سلول داسی شکل
- کولیت زخمی
- اورمیا
روش تشخیص علت درد شکم
از طریق یک سری آزمایشات می توان علت درد شکم را تشخیص داد. قبل از آزمایشات ، پزشک معاینه فیزیکی انجام می دهد. شامل فشار دادن آرام بر روی مناطق مختلف شکم برای بررسی حساسیت و تورم است.
آزمایشات تصویربرداری مانند اسکن MRI ، سونوگرافی و اشعه ایکس برای مشاهده اندام ها ، بافت ها و سایر ساختارهای شکم استفاده می شود. این آزمایشات می تواند به تشخیص تومور ، شکستگی ، پارگی و التهاب کمک کند.
سایر آزمایشات عبارتند از:
- کولونوسکوپی (بررسی روده بزرگ )
- آندوسکوپی (تشخیص التهاب و ناهنجاری مری و معده)
- بررسی وجود ، زخم ، التهاب ، انسداد و سایر ناهنجاری های معده
- نمونه های خون ، ادرار و مدفوع برای یافتن شواهدی از عفونت های باکتریایی ، ویروسی و انگلی جمع آوری شود.
جلوگیری از درد شکم
همه دردهای شکمی قابل پیشگیری نیست. با انجام موارد زیر می توانید ابتلا به درد شکم را به حداقل برسانید:
- رژیم غذایی سالم داشته باشید.
- مرتبا آب بنوشید.
- به طور منظم ورزش کنید.
- وعده های غذایی کمتری بخورید.
- عدم دراز کشیدن بعد از صرف غذا
