آیا تابحال به این موضوعات فکر کرده اید….
-
آیا ماهی با چشمانی باز می خوابد؟
-
آیا ماهی می تواند در طی روز بخوابد؟
-
چرا بیشتر ماهی ها در حین خواب به حرکت خود ادامه می دهند؟
خمیازه! کش آمدن! آیا خوابیدن را دوست دارید! بیشتر بچه ها این چنین هستند. کافی است از والدینشان سوال کنید. البته، ممکن است اینگونه به نظر نرسد. به عنوان مثال، وقتی وقت خواب نزدیک است و شما می خواهید کمی بیشتر بیدار بمانید تا تماشای یک فیلم یا یک بازی ویدیوئی را تمام کنید، خوابیدن خیلی جالب به نظر نمی آید.
اما کافی است به صبح روز بعد نگاهی بیاندازید! هشدار ساعت پشت سر هم اخطار به صدا در می آید یا مادرتان چراغ را روشن می کند و می گوید، “وقت بیدار شدن، خواب آلود”. این همان وقتی است که خوابیدن را دوست دارید، اینطور نیست؟ وقتی روز جدید شروع می شود، همه ما به کمی خواب بیشتر نیاز داریم.
اما اگر نمی توانستید دراز بکشید، چشمان خود را ببندید و در تختخواب گرم و راحت خود بخوابید، چه می شد؟ آیا همچنان می خواستید وقت خود را با خوابیدن سپری کنید؟ آیا اصلاً می توانستید بخوابید؟ این ها سوالاتی هستند که وقتی صبح از خواب بیدار می شویم و به ماهی قرمز خانگی خود غذا می دهیم، به ذهن ما خطور می کند؟
آیا ماهی می خوابد؟ و با فرض این که آن ها می خوابند، چگونه این کار را می کنند؟ اگر تابحال یک ماهی را برای مدت زمان طولانی مشاهده کرده باشید، حتماً متوجه شده اید که بسیار حرکت می کنند. آن ها به طور پیوسته در حال شنا کردن هستند. اینگونه به نظر می رسد که ماهی هیچ گاه نمی خوابد. به طور قطع ماهی هم به کمی استراحت نیاز دارد، اینگونه نیست؟
در واقع، این چنین است! اگر برای مدت طولانی یک ماهی را زیر نظر بگیرید، متوجه خواهید شد که آن ها استراحت می کنند. بازه زمانی معینی وجود دارد که آن ها در یک مکان شناور باقی می مانند، تقریباً مثل اینکه در یک خلسه هستند. اما چشمانشان همچنان باز است. آیا آنها در خواب هستند؟
ساده ترین جواب، بله است. آن ها در خواب هستند و آن ها می توانند در هر وقت از روز یا شب بخوابند. ماهی ها با چشمانی باز می خوابند زیرا پلک ندارند که آن را هنگام خواب ببندند(به استثنای برخی از کوسه ها)!
اگرچه، خواب ماهی دقیقاً همانند خواب انسان نیست. برای مبتدیان باید گفت که آن ها از بالش استفاده نمی کنند. آن ها همچنین تختخواب با روتختی و پتو ندارند! برای ماهی، خوابیدن بیشتر به یک دوره زمانی برای استراحت شبیه است. درواقع چیزی شبیه به خواب و خیال برای انسان.
اگر تابحال یک ماهی قرمز داشته اید و از نزدیک و برای مدت طولانی آن را زیر نظر گرفته باشید، به احتمال زیاد متوجه زمان خوابیدن آن شده اید. ماهی ممکن است در نزدیکی کف تنگ در یک حالت خلسه در آب شناور باشد. اگر در این بازه زمانی در تنگ ماهی غذا بریزید، متوجه خواهید شد که ماهی دیرتر از همیشه به آن واکنش می دهد، درست همانند وقتی که انسان به سختی از یک خواب شبانه ی لذت بخش بیدار می شود!
گاهی اوقات ماهی را در حین خواب می بینید اما فکر می کنید که بیدار است زیرا همچنان حرکت می کند. اکثر ماهی ها باید در هنگام خواب نیز به حرکت خود ادامه دهند زیرا باید یک جریان پیوسته ی آب از کنار دستگاه تنفسی ماهی عبور کند تا سطح اکسیژن کافی به بدن حفظ شود. برای ماهی های بزرگ تر مانند کوسه ها، این حالت شبیه به شنا کردن با سرعت کمتر است. ماهی های کوچکتر می توانند شنا نکنند به جز این که هر از چندگاهی باله های خود را تکان دهند.
انواع معینی از ماهی ها برای شیوه های خواب مورد بررسی قرار گرفته اند که بیشتر شبیه به خواب مرسوم انسان هاست. به عنوان مثال، ماهی هایی که در نزدیکی صخره های مرجانی زندگی می کنند، در تمام طول روز فعال هستند و بعد در هنگام شب در صخره های مرجانی خود را از دید شکارچیان مخفی می کنند.
یکی از ماهی های عجیب اگرچه از بالش برای خوابیدن استفاده نمی کند اما از کیسه های خواب مرتب شده استفاده می کند! طوطی ماهی به دلیل توانایی ساخت کیسه ی خوابی از ترشح ماده ی ژله مانند از مخاط، شهرت دارد. وقتی زمان استراحت فرا می رسد، طوطی ماهی ها خود را با یک کیسه ی خواب ژله مانند استتار می کنند تا از حمله ی مهاجمان در امان بمانند!
