نوزادان به شدت مستعد گرمازدگی هستند. به عنوان مثال، افزایش ناگهانی دما ممکن است منجر به گرمازدگی نوزادان شود. به همین ترتیب، یک روز گرم تابستانی می تواند به اندازه یک روز سرد زمستانی برای آن ها سخت باشد. اگرچه نادر است، اما گرمازدگی ممکن است پیامد های جدی برای نوزادان داشته باشد. بنابراین، باید علائم گرمازدگی نوزادان را در کودک خود مرتب بررسی کنید تا بتوانید شرایط را به بهترین نحو مدیریت نمایید. این مقاله را تا آخر مطالعه کنید تا با دلایل، علائم، عوارض، درمان و پیشگیری از گرمازدگی نوزادان آشنا شوید.
فهرست مطالب گرمازدگی نوزاد
گرمازدگی چیست؟
گرمازدگی یک بیماری مرتبط با گرما است که در آن بدن نمی تواند گرما را به طور موثر دفع کند و در نتیجه منجر به افزایش دمای مرکزی بدن می شود. این وضعیت در اصطلاح پزشکی هیپرترمی نامیده می‌شود.
بدن از طریق فعالیت های متابولیک مختلف گرما تولید می کند. این گرما از طریق تشعشع از پوست و تبخیر تعریق از بین می رود، در نتیجه بدن دمای معمولی و استاندارد خود را حفظ می کند. با این وجود، دمای بالای محیط و رطوبت بالا می تواند از از دست دادن گرمای بدن جلوگیری کند و منجر به گرمای بیش از حد شود.
تبخیر تا زمانی رخ نمی دهد که رطوبت محیط به بیش از 75% برسد و در نوزادان به دلیل سازگاری کمتر، کمتر موثر است. در نهایت می تواند باعث افزایش تدریجی دمای بدن به بیش از 104 درجه فارنهایت (40 درجه سانتیگراد) شود و گرمازدگی را به وجود آورد. گاهی اوقات، دمای بدن می تواند به 106 درجه فارنهایت (41/1 درجه سانتیگراد) برسد که بسیار خطرناک است. اگر دمای بدن به این دمای بحرانی برسد، بسیار فاجعه بار است و نیاز به مراقبت پزشکی جدی دارد.
تفاوت گرمازدگی، گرفتگی عضلات ناشی از گرما و خستگی گرمایی
این دو با هم متفاوت هستند. اگرچه گرمازدگی، خستگی گرمایی و گرفتگی عضلات ناشی از گرما همگی بیماری های مرتبط با گرما هستند. در جدول زیر تفاوت های اصلی بین این سه بیماری را بررسی کرده‌ایم:
| گرفتگی عضلات ناشی از گرما | خستگی گرمایی | گرمازدگی |
| یک بیماری خفیف گرمایی | بیماری گرمایی با علائم متوسط | یک بیماری شدید مرتبط با گرما |
| بدون تب | تب بین 37/8 الی 39 درجه سانتیگراد | تب حدود 40/5 درجه سانتیگراد |
| نوزاد سالم و هوشیار است | نوزاد ممکن است احساس خواب‌آلودگی و سرگیجه کند | نوزاد ممکن است نیمه هوشیار با بی حالی شدید داشته باشد |
| نیاز به بستری شدن ندارد | به ندرت نیاز به بستری شدن است | معمولا نیازمند بستری است |
| قابل درمان در خانه با نوشیدن مایعات مختلف | قابل درمان در خانه با نوشیدن مایعات بیشتر و استراحت | علاوه بر نوشیدن مایعات و استراحت به درمان پزشکی نیاز دارد |
| تنها چند ساعت ادامه می‌یابد | ممکن است چند ساعت تا چند روز ادامه یابد | اثر آن از چند ساعت تا چند روز باقی می‌ماند |
| کشنده نیست | به ندرت کشنده است | بسیار کشنده است؛ اگر به آن توجه نشود می‌تواند باعث مرگ‌ومیر شود |
علت گرمازدگی نوزادان
وقتی والدین به گرمازدگی فکر می کنند، اولین چیزی که به ذهنشان می رسد تابستان است. اما دلیل اصلی گرمازدگی چیزی فراتر از گرمای فصل تابستان است. در ادامه دلایلی که می‌توانند باعث گرمازدگی نوزادان شوند را بررسی می‌کنیم.
1. تنها ماندن در یک ماشین پارک شده
تنها گذاشتن یک کودک در داخل ماشین با شیشه‌های بالا و بدون روشن بودن کولر می‌تواند موجب شود تا وسیله نقلیه از داخل گرم شده و در نتیجه منجر به گرمازدگی نوزاد شود. در واقع، گرمازدگی دلیل اصلی مرگ‌ومیر کودکان در داخل وسیله نقلیه به غیر از تصادف‌های رانندگی است. دمای داخل خودرو می‌تواند به سرعت تا 20 درجه بالاتر از دمای محیط اطراف برسد. علاوه بر این، دمای بدن نوزاد پنج برابر سریع‌تر از یک فرد بزرگسال افزایش می‌ِیابد. همه این فاکتورها باعث می‌شوند و تا نوزاد بیش از حد گرم شده و گرمازده شود.
2. رطوبت و دمای بالا
اگر نوزاد در معرض دمای بالا زیر نور مستقیم خورشید قرار گیرد، ممکن است گرمازدگی در او رخ دهد. رطوبت بالا مانع از تبخیر بهینه عرق می‌شود که یکی از روش‌های اصلی کاهش دمای بدن است. قرار گرفتن مداوم در معرض یک محیط گرم و مرطوب، خطر گرمازدگی نوزادان را افزایش می‌دهد.
3. برخی داروها
برخی از ترکیبات موجود در داروها می‌تواند مانع از حرکت جریان خون از رگ‌های خونی موجود در بدن به رگ‌های زیر پوستی شود که وظیفه‌ی تبخیر گرما از طریق تعریق را برعهده دارند. بیشتر داروها برای نوزادان ساخته نشده‌اند، اما برخی از داروها مانند ملین‌ها، آنتی هیستامین‌ها و مسدود کننده‌های بتا را می‌توان برای آنها تجویز کرد.
علائم و نشانه های گرمازدگی نوزادان
نوزادی که گرمازده شده است علائم زیر را تجربه می کند:
- تب با دمای حدود 105 درجه فارنهایت (40/5 درجه سانتیگراد).
- پوست گرم و خشک. ممکن است نوزاد عرق نکند زیرا حدود 50 درصد از کودکانی که دچار گرمازدگی می‌شوند اصلاً عرق نمی‌کنند.
- سرگیجه، بی حالی و نیمه هوشیاری. دمای بالا تأثیر مستقیمی بر عملکرد سیستم عصبی مرکزی دارد که باعث اختلال در هوشیاری می‌شود.
- نوزادان بزرگ تر و کودکان نوپا نیز ممکن است گیج و سردرگم به نظر برسند.
- تهوع و استفراغ.
- سردرد که ممکن است باعث بیقراری شود.
- ممکن است کودک ساعت ها ادرار نکند.
- کودک ممکن است دچار مشکل تنفسی و تنگی نفس حاد شود.
این علائم به صورت ناگهانی ظاهر نمی شوند، بلکه به تدریج بسته به شدت دلیل گرمازدگی در طی یک ساعت یا چند ساعت بروز می‌کنند. گرمازدگی یک وضعیت اورژانسی است و باید سریع برای درمان آن اقدام شود.
همچنین بخوانید: گرمازدگی چند روز طول می کشد
درمان خانگی گرمازدگی نوزادان
وقتی نوزاد شما دچار گرمازدگی شده است، خیلی سریع این درمان های خانگی را امتحان کنید:
- نوزاد را به مکان خنک منتقل کنید: اگر کودک در ماشین است، او را به داخل خانه و به محیط خنک تری ببرید. بیرون آوردن نوزاد از محیط گرم اولین قدم برای خنک شدن بدن نوزاد است.
- لباس های اضافی مانند ژاکت را از تن او درآورید: می‌توانید اجازه دهید کودک در پوشک بماند تا بدن بهتر خنک شود.
- آب خنک اسپری کنید و سپس او را باد بزنید: آب باید خنک باشد و سرد یا یخ نباشد. دمای ایده آل آب 59 درجه فارنهایت (15 درجه سانتیگراد) است. از یک بطری اسپری برای اسپری کردن غبار ریز آب روی پوست کودک استفاده کنید و سپس آن را باد بزنید. این کار می‌تواند به از دست دادن سریع گرما با سرعت تقریباً 0/56 درجه فارنهایت (0/31 درجه سانتیگراد) در دقیقه کمک کند.
- کیسه های یخ را در قسمت های مختلف زیربغل، کشاله ران، گردن و پیشانی قرار دهید تا دما پایین بیاید.
- مایعات خنک به او بدهید: اگر کودک شما کمتر از شش ماه است، می توانید برای کمک به احساس بهتر کودک به او شیر بدهید. شیرخواران بزرگ تر از شش ماه را می توان با شیر مادر تغذیه کرد و به دفعات به آنها آب خنک داد.
- با شماره اورژانس محلی تماس بگیرید یا به پزشک مراجعه کنید: کودک شما همچنین به مراقبت های پزشکی و تزریق مایعات داخل وریدی نیاز دارد. بنابراین، هنگامی که درمان های اولیه برای کاهش دمای بدن نوزاد را انجام دادی، با شماره اورژانس محلی تماس بگیرید یا بلافاصله نوزاد را نزد پزشک ببرید.
همچنین بخوانید: برای درمان گرمازدگی چه بخوریم
درمان گرمازدگی نوزادان توسط پزشک
نوزادانی که دچار گرمازدگی می شوند باید حداقل به مدت 48 ساعت در بیمارستان بستری شوند تا تحت نظر پزشک باشند. در ادامه اقدامات پزشک برای درمان گرمازدگی نوزاد شما آورده شده است:
- تجویز مایعات داخل وریدی برای هیدراتاسیون. زیرا گرمازدگی می‌تواند به تدریج باعث کم آبی بدن شود. مایعات IV همچنین می‌توانند به کاهش دمای مرکزی بدن کمک کنند.
- نظارت بر عملکرد کلیوی و عصبی. سلامت کلیه‌ها و مغز نوزاد به طور مداوم کنترل می شود تا از عملکرد صحیح این اندام‌ها اطمینان حاصل شود.
- دمای محیط را پایین نگه می‌دارند تا بدن به طور موثر خنک شود.
- پزشکان ممکن است به جای دادن هر گونه دارو، به استفاده از روش‌هایی مانند اسپری کردن آب خنک روی پوست نوزاد و قرار دادن کیسه یخ در نقاط مختلف بدن ادامه دهند.
عوارض گرمازدگی نوزادان
گرمازدگی نوزادان در صورتی که درمان نشود می تواند منجر به عوارض زیر شود:
- کم آبی بدن یکی از شایع ترین عوارض گرمازدگی نوزادان است. افزایش ناگهانی دمای بدن باعث می شود که بدن به سرعت آب و الکترولیت های خود را از دست بدهد.
- بالا بودن دمای بدن می تواند منجر به از کار افتادن سیستم مرکزی بدن شده و کودک را به کما ببرد. همچنین ممکن است نوزاد دچار تشنج شود. در موارد جدی تر، ممکن است آسیب دائمی به سیستم عصبی نوزاد وارد شود.
- در صورتی که به موقع درمان نشود، اندام های مختلف از کار می افتند. این امر در نهایت منجر به ایست قلبی و مرگ نوزاد خواهد شد.
اگر نوزاد خیلی زود مراقبت های پزشکی لازم را دریافت کند، عوارض ناشی از گرمازدگی به ندرت رخ می دهند. اما آیا می دانستید پیشگیری از گرمازدگی نوزادان خیلی آسان تر از درمان آن است؟
نحوه پیشگیری از گرمازدگی نوزادان
شما می توانید با به حداقل رساندن خطر قرار گرفتن در معرض دماهای بالا احتمال گرمازدگی نوزادان را کاهش دهید. در ادامه روش های پیشگیری از گرمازدگی نوزاد برای شما آورده شده است:
نوزاد را تنها در ماشین رها نکنید
حتی اگر تنها برای چند دقیقه از ماشین خارج می‌شوید، کودک را همراه خود ببرید. برخی از والدین هنگام خارج شدن از ماشین کولر را روشن می‌گذارند. با این وجود، این کار خطرناک است. این احتمال وجود دارد که نوزاد بزرگ‌تر و کودک نوپا با کنترل کولر بازی کند و به طور اتفاقی کولر را خاموش کرده و دمای داخل ماشین افزایش یابد. اگر هیچ چاره‌ای جز تنها گذاشتن کودک در ماشین ندارید، اطمینان حاصل کنید که کولر روشن است و بزرگسال دیگری همراه کودک در ماشین باقی می‌ماند.
قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید را به حداقل برسانید
کودکان زیر شش ماه نباید در معرض تابش مستقیم نور خورشید قرار گیرند. در مورد نوزادان بزرگ‌تر و کودکان نوپا، از بیرون آوردن آنها زیر نور مستقیم خورشید بین ساعت 10 صبح تا 4 بعدازظهر به خصوص در ماه‌های تابستان خودداری کنید. وقتی در آب و هوای گرم از خانه بیرون می‌روید، با شیر دادن مکرر و آب دادن به کودک بدن او را هیدراته نگه دارید.
لباس مناسب تن کودک کنید
هنگام بیرون رفتن از خانه در ماه‌های تابستان، لباس‌هایی از پارچه‌های طبیعی و قابل تنفس بر او بپوشانید. لباس‌های نخی رنگ روشن و کلاه نخی گزینه‌های عالی هستند که مانع از تابش مستقیم نور خورشید به کودک می‌شوند و از دمای بیش از حد جلوگیری می‌کنند. در شرایط آب و هوایی مرطوب، مطمئن شوید که کودک را بیش از حد نمی‌پوشانید و در صورت لزوم کودک را دقایقی بدون لباس و تنها با پوشک بگذارید.
همچنین بخوانید: نکاتی برای غلبه بر گرمای تابستان
کلام آخر
گرمازدگی نوزادان یک بیماری نادر اما نگران کننده مرتبط با گرماست که می تواند بتا به دلایل مختلفی ازجمله قرار گرفتن در شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب یا مصرف برخی داروها رخ دهد. نوزادی که برای او گرمازدگی تشخیص داده شده است باید برای جلوگیری از عوارض جدی مانند کم آبی و از کار افتادن اندام ها سریعا تحت درمان قرار گیرد. اسپری کردن آب سرد بر روی پوست نوزاد و قرار دادن کیسه‌ها یخ پیچیده شده در یک حوله در قسمت‌های مختلف بدن برخی اقدامات برای درمان خانگی گرمازدگی نوزادان است که می‌تواند او را آرام کند. به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض نور خورشید و پوشاندن لباس های مناسب از پارچه های طبیعی و قابل تنفس به خصوص در فصل تابستان، می‌تواند به طرز قابل توجهی خطر گرمازدگی نوزادان را به حداقل برساند.
مطالب پیشنهادی:
- طرز تهیه فرنی برای نوزاد با شیر خشک
- معنی انواع صدای گریه نوزاد
- مقدار مصرف شربت سفیکسیم برای کودکان
- دانلود صدای سشوار برای نوزاد
