حواس پرتی عوارض جانبی زندگی امروزی است. امروزه بدلایل مشکلات روزانه و مصرف غذاهای فراوری‌شده و عادت‌های نامناسب سلامت مغز آسیب میبیند و افراد درگیر پرتی حواس میشوند. شاید حواس پرتی برای شما هم اتفاق افتاده باشد. در این مقاله به بررسی علل حواس پرتی و راههای درمان و کنترل حواس پرتی پرداخته میشود. با خواندن این مقاله راهکارهای ساده برای درمان و رفع حواس پرتی را خواهید آموخت.
تعریف حواس پرتی
حواس پرتی نقطه مقابل تمرکز است . تمرکز حواس یعنی فرد تمام توجه اش را برای کاری بگذارد. اما حواس پرتی یعنی فرد نتواند تمرکز کند و توجه انجام کار را نداشته باشد.
علت حواس پرتی
برای درمان حواس پرتی و عدم تمرکز ابتدا بهتر است عوامل ایجاد کننده حواس پرتی را بشناسیم تا با اجتناب از آن ها بتوانیم حواس خود را جمع کرده و تمرکز بیشتری روی کارهایمان داشته باشیم. عوامل بسیار زیادی در حواس پرتی موثر است . سر و صدا از عوامل بیرونی محسوب میشوند. عوامل درونی هم می توانند باعث حواس پرتی شوند.
-
عوامل بیرونی حواس پرتی
وجود سر و صدا های کم و زیاد مثل صدای تلویزیون و صدای صحبت افراد ، روشنایی محیط مانند روشنایی زیاد یا روشنایی خیلی کم ،رفت و آمد افراد ، مشغله های کاری، استرس و اضطراب ناشی از فشار کار، توجه و دقت را کم میکند.
-
عوامل درونی حواس پرتی
از عوامل درونی و ذهنی می توان به افکار منفی ، استرس و اضطراب ، خستگی ذهنی ، اختلالات روانی ، افسردگی ، خشم یا شادی ، گرسنگی و تشنگی ، بی خوابی یا کم خوابی از عوامل درونی حواس پرتی است. رفع عوامل بیرونی راحت تر از رفع کردن عوامل درونی می باشد .
-
عوامل ایجاد کننده حواس پرتی
- انجام کارهای یکنواخت
کارهای یکنواخت و خسته کننده سبب شده فرد حواس پرت شود.
- انجام چند کار با یکدیگر
مغز ظرفیت کارهای محدود را دارد . گاهی فرد چندین کار را با یک دیگر نمی تواند، انجام دهد پس سبب حواس پرتی خواهد شد.
- بیماری حافظه
قسمت هایی از مغز با افزایش سن تقلیل رفته و از بین می رود. در بیماریهایی مثل آلزایمر این مشکل ایجاد میشود. بیشتر در افراد سالمند اتفاق میافتد.
کمبود مواد مغذی، مصرف بیش‌ازحد قندها، کمبود خواب و استرس انرژی را کاهش می‌دهد. مغز برای سلامتی و افزایش حافظه به ویتامین‌ها، مواد معدنی، اسیدهای آمینه، اسیدهای چرب ضروری و گلوکز و استراحت نیاز دارد.
دیگر علل بروز حواس پرتی
اختلال در موارد زیر باعث حواس پرتی میشود:
مدت خواب
خواب ناکافی از دلایل عمده بروز این مشکل است. اگر به‌اندازه کافی نخوابید، احساس خستگی خواهید داشت. هر شب بین هفت تا نه ساعت خواب سبب شده ذهنی پویا داشته باشید. اگر حواس پرتی شما به دلیل کمبود خواب است پیشنهاد می کنیم برای رفع حواس پرتی مقاله راهنمای تنظیم ساعت خواب را بخوانید.
نوع رژیم غذایی
کیفیت رژیم غذایی بر حواس پرتی و اختلال حواس نقش مهمی دارد.کمبود مواد مغذی، مصرف قند زیاد و الکل، مصرف کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده و کافئین در عملکرد مغز تاثیرگذار است. خستگی، کمبود خواب، کم‌آبی بدن و احساس ضعف از دلایل اصلی و عمده حواس پرتی و اختلال حواس محسوب میشود.
هورمون‌ها
مغز ما وابسته به و عملکرد هورمون‌ها است. اگر یکی از هورمون‌ها افت کند مثلا کاهش سطح سروتونین و هورمونی بیش‌ازحد بالا رود مثلا افزایش سطح کورتیزول سیستم بدن دچار اختلال میشود. برای رفع حواس پرتی وابسته به هورمون ها مقاله راه های افزایش سروتونین را بخوانید.
بیماری‌ها
بیماریهای زیر باعث حواس پرتی میشود، مانند:
- التهاب در اثر فعالیت کم و بیش‌ازحد سیستم ایمنی
- اختلالات روحی و ذهنی
- افسردگی
- بیماری آلزایمر
- بی‌خوابی
داروها
داروهای ضدافسردگی، محرک‌ها، خواب‌آورها حتی داروهای فشارخون التهاب مغز را افزایش داده و عملکرد هورمون‌ها را مختل میکنند.
دلایل عمده عدم تمرکز فکر و حواس پرتی
رسانه های اجتماعی
دوری از ورود به رسانه های اجتماعی در حالی که مشغول به کار هستید. اینترنت لپ تاپ یا گوشی خود را از دسترسی به اینترنت خارج کنید.
تلفن همراه شما
باخاموش کردن یا سایلنت کردن گوشی از جواب دادن به افراد دور باشید تا حواس شما پرت نشود.
ایمیل های بیش از حد
ایمیل ها عامل حواس پرتی شما میباشد. اگر بخواهید به ایمیلها پاسخ دهید، کارتان متوقف میشود.
یک زمان مشخصی را برای پاسخ دادن به ایمیلهایتان اختصاص دهید.
وسواس فکری
اگر در مورد کارهای خود نگرانی داشته باشید تمرکز برایتان مشکل میشود.
لیستی از کارهای خانه و بیرون را تهیه کنید تا استرس و وسواس شما کنترل شود.
انجام چندین کار مختلف
تا جایی که امکان دارد یک کار را انجام دهید تا دچار پرتی حواس نشوید.
کسالت
انجام کارهای خسته کننده سبب تحلیل انرژی و حواس پرتی میشوند.
در بین کار بخودتان استراحت دهید و قهوه بنوشید یا قدم زن بزنید.
استرس
مدیتیشن در تسلط بر افکار استرس زا کمک میکند.
افسردگی
مشکل در تمرکز از علائم افسردگی است. با یک دکتر یا مشاور صحبت کنید. افسردگی قابل درمان است.
خستگی
خستگی و کم خوابی بر تمرکز موثر است.
خوابیدن به اندازه و به موقع باعث شده تمرکز بیشتری داشته باشید.
گرسنگی
حذف صبحانه یک عامل اصلی نداشتن تمرکز و حواس پرتی است.
خوردن پروتئین بالا مثل پنیر وآجیل، کاهش در مصرف شیرینی، ماکارونی، انتخاب غلات سبوس دار در کاهش حواس پرتی موثر است.
اختلال بیش فعالی
اختلال بیش فعالی باعث پرتی حواس از درس و عدم تمرکز بر درس میشود. از یک پزشک یا مشاور کمک بگیرید.
دارو ها
برخی از داروهای افسردگی بر تمرکز اختلال ایجاد میکنند.
عوض کردن نوع دارو یا مقدار مصرف و جایگزینی داروی در کاهش این مشکل موثر است.
علائم حواس پرتی
علائم زیر اد دلایل اصلی حواس پرتی است:
- سندرم خستگی مزمن
- تحریک‌پذیری
- اختلال در تمرکز
- سردرد
- فراموشی
- انگیزه پایین
- اضطراب
- گیجی و منگی
- بی‌خوابی
بیش فعالی یکی از اختلالات روانی است. این کودکان نمی توانند روی درس تمرکز کنند. باید به روانشناس کودک مراجعه کنند. بهتر است نشانه های عدم تمرکز در کودکان را بشناسید.
راههای کنترل و رفع حواس پرتی و عدم تمرکز
- هدف در ذهن داشته باشید.
- روی 2 تا 3 کار مهم تمرکز کنید.
- کارها را در اسرع وقت انجام دهید.
- خود را درحال انجام کار تجسم کنید.
- حواس پرتی ناشی از عوامل درونی را کنترل کنید.
- عواملی خارجی را از میان بردارید.
- روی چیزی که نمی‌دانید، مکث نکنید.
- نظم در کارها را با تمرین بهبود دهید.
- مدیتیشنو یوگا کنید.
- انگیزه مکمل نظم و تمرکز است.
- شرایط محیطی را مساعد کنید.
- قبل از شروع کار ذهن را آرام کنید.
- برنامه ریزی کنید .
- استفاده از وسایل الکترونیکی را کنترل کنید .
- در حین کار استراحت کنید
- کار و زندگی را تفکیک کنید .
- قند مصرفی را کنترل کنید و کربوهیدرات‌های سالم مصرف کنید. به‌اندازه کافی مواد غذایی مصرف کنید. اگر مواد مغذی مغز و بدنتان را فراهم نکنید، تمرکز دچار اختلال خواهد شد. پروتئین و چربی‌های سالم در برنامه غذایی بگنجانید.
اگر با رعایت این موارد حواس پرتی درمان نشد به یک روانشناس مراجعه کنید.
مکمل برای درمان حواس پرتی
کتاب درمانی یا مطالعه روزانه، درمان‌های پزشکی باعث بهبودی شما خواهند شد. اما استفاده از مکملها هم در بهبودی شما تاثیرگذار است.
- ادابتوژن‌ها به داروهایی گفته شده که با استرس مقابله کرده و روح را تقویت میکند مانند گیاه ریحان مقدس ، گیاه ماکا و گیاه جینسینگ هندی.
- گیاهان ادابتوژن در پایین آمدن کورتیزول تاثیرگذار است بوده و کمک میکنند تا بدن با خستگی و استرس مقابله کند.
- امگا 3 (روغن ماهی) در کاهش التهاب مؤثر است. هر چه تعادل اسیدهای چرب امگا3 در رژیم غذایی افزایش یابد، از سلامتی مغز حمایت میکند.
- کمبود ویتامین‌های گروه B شما را کسل کرده و شادابی را کم خواهد کرد. ویتامین‌های گروه B مواد مغذی را به شکل قابل استفاده تبدیل میکند.
- با مصرف مکمل های رژیمی غذایی می‌توانید سطح ویتامین‌های ب و امگا3 خودتان را در حد مطلوب نگه دارید.
- برخی از داروهای محرک، مانند ادرال (Adderall)، ریتالین (Ritalin) و ویوانز (Vyvanse) در درمان و کنترل پرتی حواس حائز اهمیت است.
- با افزایش دوپامین در مغز و تحریک سیستم عصبی مرکزی، حواس پرتی را کنترل میکند.
- در صورت ابتلا به بیش فعالی وکاهش فرایندهای ذهنی، پزشک محرک‌های ذهنی تجویز نماید.
- شما با رعایت سبک درست زندگی و داشتن انگیزه در کار خواهید توانست بر حواس پرتی خود غلبه کرده و با تمرکز بیشتر به انجام کارهای خود بپردازید.
