همه والدین دغدغه تغذیه و سلامت فرزندان خود را دارند، اما شاید تعداد کمی از آنها بدانند که باید سلامت پای فرزندان را در اولویت برنامه های خود قرار دهند. سلامت پاها از این جهت مهم است که اگر والدین در دوران کودکی متوجه این موضوع نشوند، درمان بیماری پای فرزندانشان در سنین بالا، دشوار و گاهی غیرممکن می شود.
بیماری‌ها و اختلالات پای کودکان می تواند ارثی و اکتسابی باشد، اکثر این بیماری‌ها در صورت تشخیص زودهنگام و صحیح بدون نیاز به جراحی به سرعت قابل درمان هستند.
رفتار صحیح پرستار کودک یک رکن مهم در مراقبت از کودکان است، بنابراین بهتر است از همان ابتدای کار پرستار فرزند خود را از یک مرکز معتبر استخدام کنید.
انواع مشکلات پای کودک
پای کودکان با پای بزرگسالان یکی نیست. پای نوزادان و کودکان نوپا نرم و انعطاف پذیر است؛ زیرا استخوان‌ها هنوز به طور کامل شکل نگرفته اند. این بدان معناست که پاهای آنها راحت‌تر از پای بچه‌های بزرگتر آسیب می‌بیند. به عنوان مثال با کفش‌های خیلی تنگ، سلامت پاهای فرزندان شما که بخش مهمی از سلامت و تندرستی او است به خطر می‌افتد.
اکثر مشکلات جزئی پا در کودکان خود به خود برطرف میشود، اما اگر نگران هر یک از مشکلات زیر هستید، در مورد سلامت کودک خود با پزشک متخصص صحبت کنید.
1- پای پرانتزی
قبل از دو سالگی، بیشتر کودکان پای پرانتزی دارند یا زمانی که می‌ایستند فاصله کمی بین زانو و مچ پا وجود دارد. اگر فاصله بین زانوها بیشتر شد یا خود به خود از بین نرفت، با پزشک مشورت کنید. این وضعیت ممکن است نشانه‌ای از راشیتیسم (ناهنجاری استخوان ها) باشد، اگرچه این وضعیت بسیار نادر است.
2- پای ضربدری
پاهای ضربدری وضعیتی است که در آن کودکان با زانوهای کنار هم و فاصله بین مچ پا می‌ایستند. بین سنین دو تا چهار سالگی، فاصله تا 6 سانتی متر (حدود 2.5 اینچ) طبیعی است. کلاب فوت (پای ضربدری) معمولاً تا سن شش سالگی خود به خود از بین می‌رود.
3- چرخش پنجه پا به داخل
به چرخش پاها به داخل، پنجه کبوتر نیز می‌گویند. در این حالت پاهای کودک به سمت داخل می چرخد. این عارضه معمولاً تا سن هشت یا نه سالگی اصلاح میشود و معمولاً برای سلامت پای کودکان نیازی به درمان نیست.
4- چرخش پنجه به بیرون
چرخش پنجه به بیرون موقعیتی است که پاها به سمت بیرون می چرخند. این عارضه معمولاً خود به خود برطرف میشود و در بیشتر موارد نیازی به درمان نیست.
5- صافی کف پا
یکی دیگر از مشکلات شایع پای کودک صافی کف پا است، اما لزوما مشکلی به حساب نمی آید. شکل پا زمانی که کودک 6 یا 7 ساله باشد ثابت می‌ماند. با این حال، اگر صافی کف پا دردناک است یا راه رفتن یا سایر فعالیت‌های او را تحت تاثیر قرار می‌دهد، کودک خود را نزد پزشک ببرید.
به طور کلی، اگر کودک شما درد ندارد و مشکلی برای شما ایجاد نمی‌کند، می‌توان آن را بدون درمان رها کرد. اما در بیشتر موارد صافی پا بسیار زیاد است و برای کودک مشکل ایجاد می‌کند.
اولین قدم در درمان صافی کف پا، تشخیص و درمان علت زمینه‌ای (یعنی اختلال عصبی عضلانی) است. گزینه های درمانی غیر جراحی برای این بیماری شامل فیزیوتراپی و اصلاح کفش است. با این حال، بدشکلی شدید پا در کودکان نیاز به جراحی طولانی مدت دارد، زیرا تغییر شکل اغلب باعث ایجاد مشکلاتی در بزرگسالی میشود.
6- بیماری سیور
بیماری سیور که اغلب سندرم پاشنه دردناک نامیده میشود، بیشتر کودکان فعال در ورزش را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری مانند یک اختلال رشد، شامل درد مداوم یا گاه به گاه در زیر یا پشت پاشنه پا است. اگر سلامت پای کودکان به موقع درمان نشود، کودکان مبتلا به این بیماری ممکن است با بدتر شدن وضعیت دچار لنگش شوند.
7- پا چنبری
پا چنبری معمولاً در بدو تولد وجود دارد و با سونوگرافی قابل تشخیص است. درمان تقریباً یک هفته پس از تولد با تکنیک مخصوص گچ گیری انجام میشود. این گچ را در دو ماه اول روی پای نوزاد گذاشته و سپس تا 4 سالگی کفش طبی مخصوص می‌پوشند. برخی از کودکان نیز برای تحرک و راه رفتن به نوار مخصوص نیاز دارند.
پا چنبری وضعیتی است که در آن یکی از پاهای کودک یا گاهی اوقات هر دو به سمت داخل و پایین چرخانده می شود. معمولاً این عارضه در بدو تولد خود را نشان می‌دهد. اگر مادرزادی باشد، در طول زندگی داخل رحمی بین هفته‌های 9 تا 14 بارداری شده است.
در واقع، در بسیاری از موارد ناهنجاری‌هایی در سونوگرافی معمولی یافت میشود. از هر 1000 نوزاد تقریبا 1 نفر با این عارضه متولد هستند. آمار نشان می‌دهد که احتمال ابتلای پسرها به این بیماری دو برابر دخترها است.
در بیشتر موارد، پای چنبری را می‌توان با موفقیت بدون جراحی با استفاده از روش‌های ساده تر درمان کرد. درمان معمولاً اندکی پس از تولد، زمانی که پای نوزاد شامل تاندون‌ها، رباط‌ها، کپسول‌های مفصلی و استخوان‌ها در بیشترین حالت انعطاف‌پذیر است، شروع میشود.
البته کودکان مبتلا به پای پرانتزی برای مدتی نیاز به استفاده از پروتزهای مخصوص دارند تا پاهای خود را در وضعیت مناسب نگه دارند، بنابراین توصیه می کنیم برای درمان به متخصص ارتوپد اطفال مراجعه کنید.
8- اتصال استخوان‌های قوزک پا
یکی دیگر از مشکلاتی که کودکان بزرگتر بین سنین 8 تا 13 سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد اتصال استخوان‌های قوزک پا است. این وضعیت به دلیل رشد بیش از حد مفاصلی مشاهده می شود که از طریق پل‌های استخوانی به یکدیگر متصل شده‌اند. علائم این عارضه شامل درد و خشکی است که می‌تواند علاقه کودک را به فعالیت و ورزش به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
9- پینه پا (بیرون زدگی شست پا)
میخچه را در کودکان به همان اندازه که در بزرگسالان شایع است می‌توان مشاهده کرد. بیرون زدگی شست پا به دلیل افزایش حرکت ناحیه قوس پا رخ می‌دهد که برآمدگی مچ پا را می‌توان در آن دید. پینه پا می‌تواند دردناک باشد و اغلب باعث انحراف انگشت شست پا به سمت انگشت دوم شود. پوشیدن مداوم کفش نیز میزان درد را افزایش می‌دهد و فعالیت و ورزش کودک را به شدت محدود می‌کند.
تاخیر در راه افتادن کودکان
در طول سال اول زندگی، نوزاد معمولی مهارت‌های زیادی از جمله در دست گرفتن بطری، چرخش، خزیدن، نشستن و در نهایت راه رفتن بدون کمک دیگران انجام می‌دهد.
اما کودک در چند ماهگی راه می‌رود؟ اگرچه اکثر نوزادان می‌توانند بین 11 تا 16 ماهگی راه بروند، برخی از آنها نمی‌توانند تا 18 ماهگی حتی بایستند، از خود حمایت کنند یا راه بروند.
این دسته از کودکان به دلیل تاخیر در راه رفتن باید در اسرع وقت توسط پزشک متخصص اطفال معاینه شوند تا ریشه مشکل آنها مشخص و بر این اساس روند درمان آغاز شود.
اگر کودک شما قبل از 16 ماهگی راه نمی‌رود، نگرانی شما قابل درک است. زیرا نمی‌خواهید فرزندتان از سایر همسن و سال های خود عقب بیفتد. اما باید بدانید که اگر کودک شما هنوز در 16 ماهگی راه نرفته است، می تواند کارهای حرکتی دیگری مانند تنها ایستادن، بالا و پایین کشیدن خود و یا بالا و پایین پریدن را بدون مشکل انجام دهد؟ اینها نشان می‌دهد که مهارت‌های حرکتی کودک شما در حال رشد است. بنابراین، به زودی اولین قدم او را خواهید دید.
همچنین لازم است بدانید که برخی از نوزادان نارس دیرتر از سایر نوزادان همسن خود راه رفتن را شروع می‌کنند. اگر نوزاد شما نارس بود، فوراً به دلیل ناتوانی در راه رفتن وحشت نکنید. همانطور که نقاط عطف رشد کودک خود را دنبال می‌‍کنید، سن فرزند خود را بر اساس تاریخ مقرر در نظر بگیرید.
به عنوان مثال، اگر یک نوزاد 14 ماهه دارید و سه ماه پیش زایمان کرده اید. سن دقیق کودک شما را باید 11 ماه در نظر گرفت. در این صورت ممکن است دو تا سه ماه بیشتر طول بکشد تا کودک شما تعادل و راه رفتن را یاد بگیرد.
بنابراین، در حالی که اکثر مشکلات راه رفتن کودکان و ناتوانی‌های رشدی او خود به خود برطرف میشود، برخی از شرایط رایج وجود دارد که پزشکان اطفال می‌توانند در 18 ماهگی و بالاتر تشخیص دهند. در نهایت، مراجعه به متخصص اطفال می‌تواند هر گونه سوال و نگرانی شما را در مورد دیر راه رفتن کودکتان برطرف کند.
راهکارهای مراقبت از سلامت پای کودک
شما همیشه به فکر غذا و سلامتی کودکان هستید، اما نباید سلامت پای آنها را فراموش کنید. وقتی صحبت از مراقبت از سلامت جسمی کودکان میشود، اغلب این مورد نادیده گرفته می شود. برای جلوگیری از مشکلات، باید از زمان تولد از پای کودکان مراقبت کرد.این یکی از مهم ترین نکاتی است که باید یک مراقب کودک هم به آن اهمیت دهد.
با رعایت این 10 نکته می‌توانید از رشد و سلامت پاهای کودک خود اطمینان حاصل کنید:
1- راه رفتن با پای برهنه در فضای باز و روی سطوح کثیف می‌تواند باعث بریدگی و آسیب جدی به پای کودکان شود. دلایل اصلی که بچه‌ها در تابستان به پزشکان مراجعه می‌کنند بریدگی‌ها و رفتن اجسام خارجی داخل پاهایشان است.
زگیل یکی دیگر از مشکلات احتمالی ناشی از ویروس از طریق بریدگی یا شکستگی در پوست است. پوشیدن کفش هنگام بازی در جاده یا محیط های خطرناک می‌تواند از بروز این مشکل جلوگیری کند.
2- پاهای کودک خود را در نوزادی شل ببندید. سفتی می تواند مانع از حرکت آزادانه پای کودک شود و حتی رشد طبیعی آن را به تاخیر بیندازد.
3- اجازه دهید کودک بدون کفش راه برود. هنگامی که کودک تازه راه رفتن را شروع می‌کند، راه رفتن بدون کفش برای رشد طبیعی مفید است.
4- کودکان با تقلید یاد می‌گیرند. پاهای خود را به خوبی تمیز و خشک کنید و اجازه دهید کودکان کار شما را تکرار کنند. همچنین به آنها نشان دهد که چگونه ناخن های پای خود را کوتاه کنند تا از مشکلات دردناک دیگر جلوگیری شود.
5- ناخن های کودک خود را در یک خط صاف کنید؛ زیرا از رشد دردناک ناخن ها جلوگیری می‌کند. از علائم ناخن های فرورفته در پا می توان به درد، قرمزی و تورم اشاره کرد.
6- پاهای خود را تمیز و خشک نگه دارید. بهداشت با پیشگیری از عفونت های باکتریایی و قارچی شروع میشود. در هنگام حمام کردن، پاهای کودکان را کاملا بشویید. سپس بین انگشتان پا آن ها را کاملاً خشک کنید تا از رشد قارچ جلوگیری شود. عفونت های قارچی معمولاً در رطوبت رشد می‌کنند.
۷- کفش مناسب بخرید. هنگام خرید کفش کودک خود را همراه خود ببرید. پای کودکان همیشه بدون استثنا باید اندازه گیری شود. از آنجایی که کفش‌های خیلی تنگ می‌توانند باعث ایجاد پینه، میخچه یا عفونت ناخن شوند در زمان خرید حتما کفش استاندارد و مناسب تهیه کنید.
8- با دقت به پاهای فرزندتان نگاه کنید. مراقب هر چیز غیرعادی باشید. مشکلاتی که در هنگام تولد کودک متوجه می‌شوید ممکن است به خودی خود حل نشوند. درمان زود هنگام می تواند به اصلاح ناهنجاری‌هایی مانند اندام ها و نقایص مادرزادی که از هر هزار کودک یک نفر رخ می‌دهد کمک کند.
9- زخم ساق پا را با آب و صابون بشویید و با باند بپوشانید تا خوب شود. این اشتباه است که بگوییم قرار دادن زخم در معرض هوای تازه باعث بهبود سریعتر آن میشود.
10- مراقب راه رفتن طولانی مدت روی انگشتان پا باشید. راه رفتن روی انگشتان پا در ابتدا خوب است، اما اگر کودک شما بعد از دو سالگی فقط روی انگشتان پا حرکت می‌کند، به پزشک اطفال مراجعه کنید.
برخی عوامل اکتسابی و مادرزادی اختلال در سلامت پای کودک
- عوامل ارثی و ژنتیکی
- بیماری‌های مهم مانند دیابت
- تغذیه نامناسب مادر باردار و شیرده
- مصرف دارو در دوران بارداری
- استفاده مادر از برخی داروهای شیمیایی
- تغذیه نامناسب نوزاد
- عادات بد راه رفتن
- ماساژ نادرست پای نوزاد
- رشد و بلوغ
- روش‌های نادرست طب سنتی برای درمان بیماری‌های پای کودکان
- کمبود شدید ویتامین‌ها در بدن کودک
- عفونت‌های داخلی و ویروس‌ها
- نوع تومور یا سرطان استخوان
- شکل گیری ستون فقرات نامناسب کودک در دوران جنینی
روش‌های درمان اختلالات پای کودکان
اگر بیماری یا مشکل پای کودک زود تشخیص داده شود، درمان آن آسان تر است. اما گاهی اوقات لازم است تا روش‌های تشخیص جدی تر توسط پزشک باشد؛ مانند:
- استفاده از بریس
- آتل و پابند
- استفاده از آنتی بیوتیک‌ها
- پرتودرمانی و شیمی درمانی
- استفاده از کفش های مخصوص اصلاحی
- انجام حرکات اصلاحی به صورت دقیق صحیح
- تمرینات فیزیوتراپی
- عمل جراحي
راه‌های تشخیص اختلالات ساق پای کودکان
علاوه بر ظاهر و علائم، راه‌های مختلفی برای تشخیص اختلالات پا وجود دارد که باید پس از مراجعه به پزشک انجام شود. از جمله راه‌های تشخیص اختلالات ساق پای کودکان عبارتند از:
1 ) معاینه فیزیکی کودک برای تعیین علت درد پا: این اولین قدم در تشخیص و درمان است. پزشک با استفاده از ابزارهای مختلف درد و تورم یا علائم حساسیت و آسیب‌های مختلف را بررسی می کند تا مشخص کند با چه بیماری دست و پنجه نرم می‌کند.
پیشنهاد می‌کنیم مقاله آسیب های شایع در کودکان را مطالعه کنید.
2 ) بررسی سابقه خانوادگی و کودک: از جمله آزمایش بیماری‌های ژنتیکی و ارثی، می تواند به تشخیص آرتریت کودک کمک زیادی کند.
3 ) آنالیز با اشعه ایکس: از این تصاویر برای بررسی سلامت استخوان‌ها و وجود نقص استفاده میشود.
4 ) تست تراکم استخوان: غربالگری کمبود کلسیم و درمان راشیتیسم و موارد دیگر برای تشخیص بیماری‌ها می‌تواند در جلوگیری و پیشرفت بیماری کمک زیادی به ما کند.
5 ) انجام آزمایش خون و ادرار: ارزیابی میزان ویتامین‌ها و تأثیر تغذیه بر وقوع عوامل از راه‌های تشخیص اختلالات ساق پای کودکان است.
6 ) انجام رادیوگرافی و سونوگرافی: این آزمایش‌ها با هدف بررسی توده انجام میشود.
نحوه انتخاب اولین کفش برای کودک
پای کودکان در سن پنج سالگی خیلی سریع رشد می‌کند و انتخاب کفش باید به گونه‌ای باشد که در رشد پاهای کودک اختلال ایجاد نکند.
استخوان‌های انگشتان پا در بدو تولد نرم هستند و پوشاندن پای نوزاد با جوراب و کفش تنگ می تواند از رشد صحیح پاهای او جلوگیری کند.
نوزادان تا زمانی که خودشان نتوانند راه بروند نیازی به کفش مناسب نخواهند داشت، بنابراین بهتر است وقتی پای خود را به بیرون می‌برید فقط با کفش و جوراب بپوشانید و در انتخاب کفش دقت کنید.
خوب است که کفش محکم باشد و پاشنه پای کودک را به خوبی نگه دارد و از سر خوردن پا در داخل کفش جلوگیری کند و دقت کنید که کفش برای او گشاد نباشد.
در صورت امکان کفش‌هایی که از مواد طبیعی مانند چرم هستند بخرید، زیرا این کفش‌ها توانایی گردش هوا را دارند. در حالی که کفش‌های پلاستیکی باعث تعریق پای کودک شما شده و به دنبال آن عفونت قارچی به وجود می‌آید.
مرکز مشاوره آسانیسم ارائه بهترین پرستار کودک
بدشکلی‌های پا در کودکان شامل شرایط مختلفی است که می‌تواند استخوان ها، تاندون‌ها و ماهیچه‌های پا را تحت تاثیر قرار دهد.
مشکل اصلی پا در کودکان به نحوه درمان آنها مربوط میشود، درمان در کودکان با بزرگسالان بسیار متفاوت است. بنابراین برای درمان باید با متخصص اطفال که در این زمینه تخصص مناسبی دارد، مشورت کرد.
اگر تصمیم به استخدام پرستار برای کودک خود دارید توصیه می‌کنیم با کارشناسان مرکز مشاوره آسانیسم با شماره 02191304433 تماس بگیرید و با نازلترین قیمت پرستاری برای فرزند خود استخدام کنید تا از همان ابتدای راه در کنارتان مواظب دلبند شما باشد.
