غده تیروئید چه وظیفه‌ای را در بدن بر عهده دارد؟ از دوستان، اعضای خانواده و همکاران خود سوال کنید که در مورد تیروئید چه می‌دانند و به احتمال زیاد تنها اطلاعاتی که دارند این است که تیروئید دارند. اما به احتمال زیاد نمی‌دانند که چه وظیفه‌ای در بدن انجام می‌دهد و تا چه اندازه برای سلامتی انسان اهمیت دارد.
به گفته انجمن غدد درون ریز بالینی آمریکا (AACE)، بیش از 30 میلیون نفر در طول زندگی خود دچار نوعی اختلال تیروئید می‌شوند. و تا 60 درصد از آن‌ها حتی نمی‌دانند که به نوعی بیماری تیروئید مبتلا هستند.
اما اطمینان حاصل کردن از این که غده تیروئید سالم است و به خوبی کار می‌کند برای سلامت کلی بدن بسیار حیاتی است. غده تیروئید در بدن هورمون‌هایی را تولید می‌کند که به کنترل بسیاری از عملکردهای حیاتی و ضروری بدن کمک می‌کنند. عدم تعادل هورمونی در بدن می تواند مشکلات زیادی را ایجاد کند.
بسیاری از مردم بیماری تیروئید را با بیماری‌های دیگر اشتباه می‌گیرند زیرا بسیاری از علائم آن مشابه با بیماری‌های دیگر است. برخی از شایع‌ترین علائم تیروئید عبارتند از احساس خستگی، مشکل در خواب، تپش قلب یا ضربان قلب نامنظم، تغییرات وزن غیر قابل توضیح و درد و ضعف در ماهیچه‌ها و مفاصل. اگرچه احتمال ابتلا به بیماری تیروئید در زنان 5 برابر بیشتر از مردان است، اما این بیماری می‌تواند افراد مختلف در سنین متفاوت را درگیر کند.
چرا غده تیروئید مهم است؟
غده تیروئید یک اندام پروانه‌ای شکل است که در قسمت پایین گردن درست در زیر سیب آدم واقع شده است. علیرغم اندازه کوچک آن، این غده نقش بسیار تاثیرگذاری بر عملکرد بسیاری از اندام‌های مهم بدن ازجمله قلب، مغز، کبد، کلیه‌ها و پوست ایفا می‌کند. این غده در تنظیم عملکردهای اساسی بدن مانند موارد زیر نقش دارد:
- ضربان قلب بالا
- تنفس
- متابولیسم (سوخت و ساز بدن) و وزن
- استحکام عضلانی
- سیکل‌های قاعدگی
- سیستم‌های عصبی مرکزی و محیطی
- دمای بدن
- سطح کلسترول
مشکلات رایج تیروئید
کم کاری تیروئید شایع‌ترین نوع از اختلال تیروئید است. در کم کاری تیروئید، غده تیروئید به اندازه‌ی کافی هورمون تولید نمی‌کند. همین امر موجب می‌شود تا متابولیسم کند شود و مشکلات سیستماتیک دیگر مانند زرد شدن کف دست به وجود آیند. در ایالات متحده آمریکا، کم کاری تیروئید حدود 5/4 درصد از افراد بالای 12 سال را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.
اگرچه این اختلال معمولا بسیار خفیف است، اما در صورتی که درمان نشود می‌تواند منجر به بیماری‌های جدی‌تر مانند بیماری‌های قلبی، اختلال در عملکرد کلیه، مشکلات در سیستم عصبی و حتی ناباروری شود.
درمقابل، پرکاری تیروئید قرار دارد. پرکاری تیروئید یعنی غده تیروئید بیش از حد فعال است و هورمون زیادی تولید می‌کند. این بیماری حدود 1 درصد از زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و اغلب ناشی از بیماری گریوز است. در صورتی که پرکاری تیروئید درمان نشود می‌تواند منجر به مشکلات چشمی، مشکلات بارداری، پوکی استخوان، فیبریلاسیون دهلیزی یا نارسایی قلبی شود.
فاکتورهای خطر بیماری تیروئید
قبل از تشخیص کم کاری تیروئید بدون آزمایش بهتر است بدانید که اگر هر یک از فاکتورهای خطر زیر را داشته باشید ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به یکی از انواع اختلالات تیروئید قرار گیرید:
- سابقه خانوادگی بیماری تیروئید
- سن بالای 60 سال خصوصا در زنان
- ابتلا به یک نوع بیماری خود ایمنی مانند دیابت نوع 1، لوپوس، آرتریت روماتوئید یا نارسایی غدد فوق کلیوی
- بارداری در چند ماه اخیر
- پرتودرمانی در ناحیه سر و گردن
- کشیدن سیگار
تشخیص کم کاری تیروئید بدون آزمایش با یک خودآزمایی 5 مرحله‌ای
خبر خوب این است که به راحتی می‌توان مشکلات مرتبط با تیروئید را تشخیص داد. پزشک شما می‌تواند یک آزمایش خون ساده را به منظور بررسی بی‌نظمی‌های موجود تجویز کند. و اگر به ابتلا به بیماری‌های تیروئید شک دارید، خودآزمایی بدون نیاز به آزمایش در خانه نیز بسیار ساده است. تنها کاری که باید انجام دهید یک خودآزمایی 5 مرحله‌ای است. برای اینکار به آینه و یک لیوان آب نیاز دارید.
مراحل خودآزمایی 5 مرحله‌ای برای تشخیص بیماری تیروئید
- صورت خود را به آینه نزدیک کنید، بر ناحیه‌ی پایین گردن بالاتر از استخوان ترقوه و زیر حنجره تمرکز کنید. غده تیروئید در این ناحیه از گردن شما واقع شده است.
- در همین حین که بر این ناحیه تمرکز کرده‌اید، سر خود را کمی به عقب ببرید.
- یک لیوان آب بنوشید و قورت دهید.
- هنگام قورت دادن به گردن خود نگاه کنید. هنگام بلع، هرگونه برجستگی یا برآمدگی در این ناحیه را بررسی کنید. یادآوری: سیب آدم را با غده تیروئید اشتباه نگیرید. غده تیروئید در قسمت پایین‌تر گردن و نزدیک‌تر به ساتخوان ترقوه قرار دارد. ممکن است مجبور شوید این کار را چندین بار تکرار کنید.
- در صورت مشاهده‌ی هرگونه برجستگی یا برآمدگی در این ناحیه، به پزشک خود مراجعه کنید. ممکن است غده تیروئید شما بزرگ شده باشد یا برآمدگی در آن ناحیه به وجود آمده باشد که باید توسط پزشک بررسی شود که آیا به آزمایش‌های بیشتر نیاز است یا نه.
کلام آخر
اگرچه بیماری‌های مرتبط با غده تیروئید بسیار شایع هستند اما خبر خوب این است که همه‌ی اختلالات تیروئید قابل درمان می‌باشند. اگر در مورد تیروئید خود هرگونه نگرانی دارید، بهتر است برای تشخیص کم کاری تیروئید بدون آزمایش و یا مشکلات دیگر تیروئید این خودآزمایی 5 مرحله‌ای را انجام دهید و در صورت مشاهده‌ی هر مشکلی با پزشک خود مشورت کنید.
