بایدها و نبایدهای دوران بارداری (به خصوص در ۳ ماه اول حاملگی)

بیشتر خانم های باردار می توانند به زندگی عادی خود ادامه داده و با کمترین میزان تغییرات این دوران را به سلامت پشت سر بگذارنند. این افراد تنها باید از یک سری غذاها و فعالیت های خاص که پتانسیل آسیب به جنین را دارند دوری کنند. در اولین بخش از این مطلب به کارهایی اشاره خواهم کرد که خانم های باردار نباید در دوران حامگی خود انجام دهد. در بخش دوم، به کارهایی اشاره خواهم کرد که هر خانم بارداری باید در این دوران انجام دهد. در ادامه با من و مجله «مینویسم» همراه باشید.

نباید های بارداری؛ چه کارهایی را نباید در دوران بارداری انجام داد؟

نوشیدن الکل

وقتی خانمی باردار نوشیدنی الکلی مصرف می کند، این ماده از جفت عبور کرده و جنین را تحت تاثیر قرار می دهد. نوشیدن الکل در دوران بارداری ممکن است منجر به سندورم الکل جنین شود. این بیماری منجر به بروز طیفی از بیماری ها در جنین خواهد شد. از جمله:

• ناهنجاری های فیزیکی در جنین
• ناتوانایی های ذهنی
• مشکلات رفتاری
• حمله های عصبی
• عدم رشد
• تاخیر در پیشرفت ذهنی
• کاهش هماهنگی بخش های حرکتی بدن

محققان هنوز ممطئن نیستند که چه میزان الکل منجر به بروز این مشکلات می شود. بر همین اساس توصیه می شود که خانم های باردار در این دوران از نوشیدن الکل خودداری کنند.

در دوران بارداری چه چیزهایی نباید خورد

خوردن برخی غذاها در دوران بارداری توصیه نمی شود. بسیاری از خانم ها در این دوران دچار تغییر در ذائقه می شوند و طعم و مزه های دوست داشتنی قبل به نظرشان چندان خوشایند نیست. در عین حال، برخی غذاها ممنوعیت داشته و منجر به بیماری می شوند. این غذاها شامل:

کالباس و سالاد هایی با گوشت نیمه پخته:

این غذاها و تمام غذاهایی که با گوشت های از پیش پخته تهیه می شوند باکتری دارند به نام لیستریا. این باکتری از جفت عبور کرده و برای جنین کشنده محسوب می شود.

میوه و سبزیجات نشسته:

میوه ها و سبزیجات نشسته هم حاوی لیستریا بوده و جنین را از بین می برند. علاوه بر این، میوه ها و سبزیجات نشسته انگلی دارند به نام توکسوپلاسما. این انگل برای افراد باردار و جنین بسیار خطرناک است.

آب میوه ها و لبنیات غیر پاستوریزه:

درست مانند کالباس و گوشت های نیمه پخته، لبنیات و آب میوه های غیر پاستوریزه هم آلوده به لیستریا بوده و خطرناک هستند.

برخی پنیرهای نرم:

برخی پنیرهای نرم، غیر پاستوریزه هستند. از جمله پنیر فتا و بری. درست مانند سایر لبنیات غیر پاستوریزه، خوردن این پنیرها هم توصیه نمی شود.

ماهی هایی با جیوه بالا:

ماهی هایی نظیر کوسه ماهی، شمشیر ماهی و ماهی خال خالی درصد بالایی از جیوه در گوشت خود دارند. تحقیقات ثابت کرده که جیوه می تواند منجر به مشکلات مغزی، بینایی و شنوایی در جنین شود.

گوشت و ماهی خام:

غذاهایی که با گوشت و ماهی خام درست می شوند، مانند سوشی و صدف های خام، حاوی سالمونلا و توکسوپلاسموسیس هستند. باید بدانید که خانم های باردار بیشتر از سایرین تحت تاثیر این پاتوژن ها هستند. جنین آلوده شده به این باکتری ها، در هنگام تولد، با بیماری های ناشی از غذا متولد می شود. از جمله این علائم بیماری ها می توان به تب، کم آبی، و سپسیس، که نوعی عفونت موجود در خون و بسیار کشنده است اشاره کرد.

تخم مرغ خام:

تخم مرخ خام هم می تواند حاوی سالمولا باشد. خانم های باردار باید از هر غذایی که حاوی تخم مرغ خام است خودداری کند. از جمله این غذاها می تواند به خمیرکوکی نپخته و سس سالاد سزار خانگی اشاره کرد.

کافئین بیش از حد

درست مانند الکل، کافئین هم از جفت عبور کرده و به جنین آسیب می رساند. البته باید اعتراف کرد که اکثر تحقیقات انجام شده در خصوص ارتباط میان مصرف کافئین و جنین بی نتیجه بوده است. اما در هر حال توصیه می شود از مصرف بیش از اندازه کافئین، یعنی بیشتر از 300 میلی گرم در روز جلوگیری کرد.

برخی از متخصصان معتقدند مصرف بیش از این مقدار می تواند ریسک سقط جنین و زایمان زودرس با جنین کم وزن را افزایش دهد.

کالج آمریکایی  Obstetricians and Gynecologists (ACOG)  توصیه می کند خانم های باردار بیش از 200 میلی گرم در روز کافئین مصرف نکنند. 200 میلی گرم یعنی در حدود یک فنجان و نیم !

همچنین بخوانید: آیا خوردن چای سیاه در بارداری ضرر دارد

وان آب گرم، سونا و گرمای بیش از اندازه ممنوع!

در نگاه اول این طور به نظر می رسد که وان آب گرم سختی و دردهای بارداری را خیلی کمتر می کند. اما متخصصان توصیه می کنند که خانم های باردار به سراغ آب گرم نروند!

ACOG در ادامه تحقیقاتش بر خانم های باردار خاطر نشان کرده است که آب گرم منجر به هایپرترمیا یا بالا رفتن غیرعادی دمای بدن می شود. بالا رفتن دمای بدن در دوران بارداری در نهایت منجر به ناهنجاری های مادرزادی می شود. ریسک ابتلا به چنین مشکلاتی در سه ماهه اول بسیار بالاتر بوده اما در ماه های بعدی هم پتانسیل بالایی برای آسیب به جنین دارد.

سایر فعالیت هایی که منجر به بالا رفتن غیرعادی دمای بدن می شوند شامل:

• پیلاتس و یوگای گرم
• آفتاب گرفتن برای مدت زمان طولانی
• در ارتباط بودن با گرمای زیاد
• ورزش پر فشار
• کم آبی

ورزش های پر برخورد

متخصصان توصیه می کنند که ورزش های پربرخورد، مانند بوکس و فوتبال هم در دوران بارداری کنار گذاشته شوند. ورزش های پربرخورد ریسک دکولمان جفت، که نوعی جدا شدگی پیش از موعد جفت از جنین است را بالا می برند. دکولمان جفت موقعیتی بسیار حساس و خطرناک در بارداری است که منجر به سقط جنین، زایمان بدون درد و زایمان زودرس خواهد شد.

گفتنی است که خانم های باردار به دلیل تغییرات هورمونی در بدن بیشتر تحت آسیب هستند. تغییرات هورمونی دوران بارداری سبب می شوند لیگامانت ها بسیار سست شده و بدن برای هر گونه آسیبی آماده باشد.

فعالیت هایی با ریسک بالای افتادن

پس از دوران سه ماهه اول، خانم های باردار باید از هر فعالیتی که ریسک افتادن دارند شدیدا خودداری کنند. این فعالیت ها شامل اسکی، اسکیت روی یخ، و صخره نوردی است. در دوران بارداری و با بزرگ تر شدن شکم، مرکز گرانشی بدن گسترده تر شده و از این رو امکان افتادن و آسیب دیدن هم بیشتر می شود.

پارک های سرگرمی

بسیاری از پارک ها و ماشین های موجود در آنها برای خانم های باردار ممنوع است. از جمله ترن هوایی، و هر ماشینی که ناگهانی حرکت کرده و ناگهانی متوقف می شود.

حرکت تند و سریع این ماشین ها منجر به دکولمان جفت می شود. علاوه بر این با هر حرکات ناگهانی در این دوران، ناراحتی های صبحگاهی، از جمله حالت تهوع، بیشتر می شود.

عوض کردن و تمیز کردن خاک گربه

خانم های باردار باید از تمیز و عوض کردن خاک گربه خودداری کنند. این خاک ریسک ابتلا به توکسوپلاسموسیس را افزایش می دهد. پیشنهاد می کنیم مقاله بیماری هایی که ممکن است از گربه به انسان منتقل شود را بخوانید.

بر اساس تحقیقات منتشر شده در مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، (CDC)، اگر خانم بارداری در معرض این بیماری قرار بگیرد، جنین به بیماری های جدی مبتلا خواهد شد از جمله:

• کوری
• ناتوانی های ذهنی
• آسیب های مغذی
• آسیب های چشمی

بلند کردن اجسام سنگین

خانم های باردار باید از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنند. بلند کردن اجسام سنگین در نهایت ریسک ابتلا به مشکلات زیر را افزایش خواهد داد:

• گرفتگی عضلانی
• فتخ
• تولد با وزن کم
• زایمان زودرس

سیگار کشیدن

سیگار کشیدن در دوران بارداری هم برای جنین و هم برای مادر خطرناک است. سیگار کشیدن ریسک بروز مشکلات قلبی و سرطان شش ها را افزایش داده؛ و جدایی از این، منجر به بروز مشکلات و بیماری های خاص هم خواهد شد؛ از جمله

• زایمان زودرس
• ناهنجاری های فیزیکی مانند شکاف کام و لب
• سندروم مرگ ناگهانی جنین
• مشکلات مربوط به جفت
• افزایش ریسک لخته شدن خون

خانم ها باید به محض اطلاع از بارداری شان سیگار کشیدن را کنار گذاشته و از قرار گرفتن در معرض دود سیگار سایرین هم خودداری کنند. اگر برای ترک کردن سیگار در این دوران مشکلی دارید با پزشک خود مشورت کرده و راه های جایگزین را بررسی کنید.

انواع دراگ و مخدر

مواد غیر قانونی و انواع و اقسام دراگ در هر شرایطی خطرناک است. اما در دوران بارداری این حساسیت و خطر بیشتر هم می شود. مصرف مواد غیر قانونی و برخی داروهای مخدر در این دوران منجر به تولد نوزاد با سندروم محرومیت از مخدر (NAS) می شود. نوزادی که با این سندروم به دنیا می آید در ابتدای تولد به مخدر وابستگی داشته و باید شرایط سخت ترک کردن دراگ را در بدن تحمل کند.

علاوه بر این مصرف دراگ، ریسک زایمان بدون درد، سقط، و ناهنجاری های جنینی را هم افزایش می دهد.

داروهای ممنوع در بارداری

خانم های باردار باید از دریافت برخی داروهای خاص که بدون تجویز پزشک در داروخانه ها در دسترس هستند خودداری کنند. این داروها شامل:

• ایبوپروفن و سایر داروهای ضد تورمی غیر استروئیدی (NSAIDs)
• بیشتر درمان های گیاهی
• بازدارنده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین
• برخی درمان ها با طبع سرد در طول سه ماهه اول بارداری
• داروهای درمان سرماخوردگی و آنفولانزا که ترکیبات خاصی دارند
• داروهای درمان آکنه

یک پزشک متخصص می تواند در خصوص داروهایی که مصرف شان در دروان بارداری بی خطر است راهنمایی تان کند. همیشه برای داروهایی که ممنوعیت استفاده دارند داروهای جایگزینی هست که بی خطر باشد. پس در این مورد جای نگرانی نیست!

برخی ورزش های خاص

پزشکان معمولا به اکثر خانم ها در این دوران توصیه می کنند که ورزش کنند. البته هر خانم بارداری باید پیش از ورزش کردن با پزشک خود مشورت کرده و در خصوص بی خطر بودن ورزش برای شرایط خاص خود اطمینان حاصل کند.

اگر نظر پزشک در این مورد مساعد باشد، خانم باردار می تواند چند روز از هفته و هر بار به مدت 20 تا 30 دقیقه ورزش های ملایم و بی خطر انجام دهد.

قطعا یک سری ورزش ها هست که در این دوران ممنوعیت دارند. نوع این ورزش های بسته به شرایط هر خانم باردار متفاوت است. یک پزشک می تواند تعیین کند که برای هر خانم بارداری چه ورزشی خطرناک بوده و ممنوعیت دارد.

در عین حال، خانم های باردار باید از خوابیدن روی کمر، پس از سه ماهه اول خودداری کنند. علاوه بر این هر ورزشی که باعث می شود بالانس و تمرکز بدن به هم بخورد و ریسک افتادن هم بالا برود، ممنوع است.

سخنی درباره ممنوعیت های بارداری…

هر خانم باردای می توان با در نظر داشتن چند نکته به زندگی روزمره اش ادامه دهد! بهترین راه این است که با پزشک خود در مورد فعالیت های ممنوع در بارداری صحبت کرده و از نظر تخصصی شان بهره مند شوید.

برخی خانم های باردار، علی الخصوص کسانی که ریسک زایمان زودرس دارند، باید از انجام دادن برخی فعالیت ها، که در این مطلب به آنها اشاره نشده است هم خودداری کنند.

سوالات متداول در خصوص کارهایی که نباید در دوران بارداری انجام داد

باید های بارداری؛ چه کارهایی را باید در 3 ماه اول بارداری انجام داد؟

سه ماهه اول بارداری برای مادر و جنین بسیار حیاتی است. در این بخش از مطلب سعی دارم کارهایی را که مادران باید در این سه ماهه انجام دهند به شما معرفی کنم. باید بدایند که سه ماهه اول بارداری از اولین روز لانه گزینی در رحم آغاز و تا پایان هفته 12 ادامه پیدا می کند. در این طول این دوران علائمی مانند خستگی، افزایش وزن، حالت تهوع صبحگاهی، تغییر خلق و خوی و …. دیده می شود. این علائم زمانی به اوج خود می رسند که ارگان های حیاتی جنین شروع به شکل گرفتن می کنند. در همین دوران است که مادر باید با تمام توان خود پیش رفته و کارهای ضروری که برای رشدِ مناسب جنین لازم است را انجام دهد. تا انتهای این مطلب همراه من و مجله «مینویسم» باشید تا کارهایی که مادران باید در سه ماهه اول بارداری انجام دهند را با هم بررسی کنیم.

  نکات مهم که مادران باید در سه ماهه اول بارداری در نظر داشته باشند شامل:

 نوشیدن آب فراوان

در طول بارداری میزان خون افزایش پیدا می کند تا اکسیژن و مواد مغذی به اندازه کافی به جنین برسد. بنابراین نوشیدن مایعات در بارداری از واجبات است. تغییرات ناگهانی به خودی خود باعث می شوند نیاز بدن به نوشیدن آب افزایش پیدا کند. ولی شما هم باید به این نیاز پاسخ داده و آب، آب میوه های تازه، و اسموتی بخورید تا بدن تان پر آب بماند.

مکمل های ویتامینی

همان طور که تمام پزشکان توصیه می کنند، خوردن ویتامین ها در دوران اولیه بارداری هم برای مادر و هم برای جنین از اهمیت بالایی برخوردار است. فولیک اسید مکملی است که از تولد زودرس جلوگیری می کند. از سوی دیگر آهن، از ابتلا به آنمی بارداری پیشگیری خواهد کرد.

برای اطلاعات بیشتر بخوانید: ویتامین های لازم در دوران بارداری

رژیم غذایی سالم و کامل

در دوران بارداری باید بیشتر از همیشه مراقب رژیم غذایی باشید! عادت های غذایی خود را اصلاح کرده و به دنبال غذاهای سالم و رژیمی بالانس شده باشید. برخی از مواد غذایی مفید برای جنین در دوران بارداری عبارتند از:

• مغز و تخمه بیشتر مصرف کنید تا نیاز بدن شما به امگا 3 تامین شود. امگا 3 برای رشد مغز، چشم ها و سیستم عصبی جنین ضروری است.
• سفیده تخم مرغ، شیر، ماهی تن، سالمون و جیگر ماهی سرشار از ویتامین D هستند. البته باید بیشتر از قبل در معرض نور آفتاب باشید.
• فرآورده های لبنی و سبزیجاتی مانند بروکلی، اسفناج و پنیر سویا نیاز بدن به کلسیم را تامین می کنند. پس در رژِیم غذایی خود جایی برای این غذاها هم باز کنید.
• تمام گروه های غذایی باید در رژیم شما قرار داشته باشند. برای داشتن رژیم غذایی کامل که شامل تمام گروه ها بشود از یک متخصص تغذیه کمک بگیرید.
• از خوردن غذاهای فرآوری شده و آماده جلوگیری کنید. چرا که سدیم نیترات موجود در این غذاها از رشد جنین جلوگیری می کند.
• از خوردن غذاهایی که رنگ مصنوعی دارند جلوگیری کنید.
• میوه ها وسبزیجات را به خوبی شسته و سعی کنید میوه های ارگانیک مصرف کنید.

خوردن میوه و غذاهای دریایی فراموش نشود!

همگی خیلی خوب می دانیم که ماهی و غذاهای دریایی منبع بسیار خوبی از پروتئین و چربی های سالم است. در عین حال باید بدانید که برخی از ماهی ها درصد بالایی از جیوه داشته و اصلا برای جنین خوب نیستند. جیوه موجود در گوشت این آبزی ها موجب آسیب به مغز جنین شده و از رشد به موقع ساختار عصبی جلوگیری می کند. بنابراین بهتر است با دقت هر چه تمام تر ماهی ها را انتخاب کرده و در این مورد با پزشک خود مشورت کنید. در عین حال نکات زیر را هم در نظر داشته باشید

• ماهی تن، شمشیر ماهی، تاج ماهی و ماهی خال خالی از گونه های پر جیوه هستند که باید کمتر مصرف شوند.
• از منابع غیر مطمئن ماهی نخرید
• غذاهایی مانند سوشی، گوشت ماهی خام دارند. از خوردن غذاهای خام در دوران بارداری پرهیز کنید
• ماهی هایی که نشان اعتبار و انقضای بهداشتی ندارند نخرید

همچنین بخوانید: تغذیه دوران بارداری برای افزایش هوش جنین

ویزیت به موقع پزشک فراموش نشود!

هر خانم بارداری باید پس از مطلع شدن از بارداری اش به پزشک متخصص مراجعه کرده و برای ویزیت های ماهیانه برنامه دریافت کند. پزشک متخصص زنان یا ماما سابقه پزشکی شما را بررسی کرده و نکات لازم برای رعایت کردن را به شما گوشزد خواهد کرد. فراموش نکنید که با پزشک خود صادق باشید. در صورت بروز هر گونه درد و ناراحتی سریعا با پزشک متخصص خود تماس بگیرید.

کنترل وزن!

هر خانمی باید پیش از باردارشدن مراقب سبک زندگی و BMI بدن خود باشد. ریسک چاقی در دوران بارداری افزایش پیدا می کند. باید بدانید که چاقی و اضافه وزن ناگهانی یکی از مشکلات شایع سه ماهه اول در بیشتر خانم ها بوده و خیلی هم خطرناک است. بنابراین اگر فکر می کنید نیاز به کنترل وزن و مشورت با یک متخصص دارید هر چه سریع تر اقدام کنید! انجام تمرینات یوگا در بارداری برای کنترل وزن و آرامش اعصاب بسیار مفید است.

 از استنشاق بوهای تند دور بمانید

برخی خانم های باردار در سه ماهه اول بارداری به بوهای تند حساسیت پیدا می کنند. در واقع حس بویایی این خانم ها در طول این دوران قوی تر شده و همین باعث می شود تهوع صبحگاهی هم بیشتر شود. بنابراین از هر گونه بوی تند و زننده که حال تان را بد می کند دور بمانید.

همچنین بخوانید: برای رفع ویار حاملگی چه باید کرد

آزمایش STDs، بیماری های عفونی مقاربتی

خانم های باردار باید در همان ماه های اول بارداری آزمایش بیماری های عفونی مقاربتی و HIV بدهند. عفونت های ناشی از این بیماری ها بر سلامت جنین، مادر و پیشرفت روند بارداری تاثیر چشمگیری دارد. بنابراین در طول این دوران از لوازم بهداشتی پیشگیری از بارداری استفاده کنید تا ریسک عفونت کاهش پیدا کند. در عین حال اگر پس از آزمایش نتیجه مثبت بود سریعا پیگیری کنید تا از جنین خود مراقبت کنید.

سفر با هواپیما در دوران بارداری

برای خیلی از خانم ها این سوال پیش می آید که آیا می توان در این دوران سفر هوایی داشت؟ بله، سفر با هواپیما هیچ ریسکی ندارد. اما به این نکته توجه کنید که در کل، درصد سقط و از دست رفتن جنین در سه ماهه اول خیلی بالاست. پرواز بیشتر از چهار ساعت منجر به لخته شدن خون می شود. پس اگر چنین سفر دور و درازی در پیش دارید نکات لازم را در نظر بگیرید. برای مثال آب فراوان بنوشید؛ لباس راحت پوشیده و کمی در راهروهای هواپیما راه بروید تا سفر بی مخاطره تری را تجربه کنید.

حرف آخر در خصوص بایدهای سه ماهه اول در بارداری…

سه ماهه اول بارداری در رشد جنین و ادامه پیدا کردن بارداری نقشی غیر قابل چشم پوشی دارد. بنابراین خیلی مهم است که خانم ها به این دوران و نکاتی که باید در طول آن رعایت کنند توجه ویژه داشته باشند. داشتن رژیم غذایی بالانس شده و سالم، نوشیدن آب فراوان، ورزش مداوم، مصرف مکمل های ویتامینی، و ویزیت به موقع می تواند نقش بسزایی در سلامت مادر و جنین داشته باشد. از سوی دیگر، دور بودن از استرس، ترک کردن سیگار و الکل، عدم مصرف گیاهان و دمنوش های مضر برای جنین و برخی درمان های پرخطر، و عدم استحمام با آب گرم می تواند از بسیاری از مشکلات شایع در این دوران پیشگیری کند.