چگونه گل بونسای را تکثیر کنیم؟

یکی از زیباترین و خاص ترین گیاهان آپارتمانی، گل بونسای می باشد. گل بونسای انواع مختلفی دارد که معمولا به صورت درختچه های کوچک و مینیاتوری هستند. گل بونسای برای رشد و نمو مانند دیگر گیاهان به آبیاری کافی، خاک و دما و نور مناسب و کوددهی احتیاج دارد. گل بونسای آپارتمانی انواع مختلفی دارد که عبارتند از فیکوس، افرا، گل کاغذی، شفلرا، بنجامین، کراسوالا. اگر گل بونسای در آپارتمان خود دارید، می توانید به راحتی آن را تکثیر کنید. اما چگونه گل بونسای را تکثیر کنیم؟ روش هایی برای تکثیر این گل زیبا و خاص وجود دارد که در این پست به آن ها پرداخته می شود، با ما همراه باشید.

نحوه تکثیر گل بونسای چگونه است؟

گل بونسای را می توانید از طریق بذر، پیوند زدن، قلمه زدن و خوابانیدن هوایی تکثیر کنید، که در زیر هر یک از این روش ها به صورت جداگانه توضیح داده شده است.

تکثیر گل بونسای با استفاده از بذر

برای تکثیر گل بونسای به مقداری بذر این گل احتیاج دارید، سعی کنید بذر این گل را از جاهای معتبر خریداری کنید تا در رشد آن مشکلی وجود نداشته باشد.

• بذرهای خریداری شده را درون ظرف آب قرار دهید تا خیسانده شوند، بذرهایی که بر روی آب قرار می گیرند را جدا کنید زیرا سبز نمی شوند، و اجازه دهید پوست بقیه بذرها کمی نرم شوند و از حالت سفت و سخت خارج گردند.
• سپس یک جعبه به شکل مستطیل تهیه کنید که بسیار مناسب برای کاشتن بذر می باشد. این جعبه ها معمولا عمق کمتری نسبت به گلدان دارند و پهنای آن ها بیشتر است، بنابراین برای تکثیر بونسای می توان بذر بیشتری در سطح آن ها کاشت و همچنین به علت کمی ارتفاع، آب کمتری در آن جمع می شود و نور و رطوبت، بهتر و بیشتر در آن ها نفوذ می کند و به طور یکنواخت در همه جای جعبه پخش می شود.
• بعد در کف جعبه برای زهکشی چند سوراخ ایجاده کرده و حدود 1/4 کف جعبه را با شن درشت پر کنید، سپس روی آن ترکیبی از خاکبرگ یا پیت ماس، خاک باغچه و ماسه ی شکسته زبر بریزید و حدود 3 سانتی متر از جعبه خالی بماند. بعد آن را آبیاری کنید تا زمانی که آبی از سوراخ های زیر جعبه خارج نشود.
• سپس یک لایه ی نازک پرلایت روی خاک بریزید و شیارهای باریکی را بر روی سطج گلدان ایجاد کنید و بذر ها را درون شیارها با فاصله ای حدود 3 تا 4 سانتی متر جهت تکثیر بونسای قرار دهید.
• سپس روی بذرهای کاشته شده را به طور کامل با خاک برگ بپوشانید و با آبپاش روی خاک برگ ها را کاملا مرطوب کنید.
• جعبه را به مدت یک سال در بیرون از خانه قرار دهید و از آن نگهداری کنید.
• در نهایت بعد از یک سال بذرهای شما رشد کرده و می توانید نهال های کوچک بونسای را در گلدان دلخواه خود بکارید.

نکات مهم

• تکثیر گل بونسای با بذر به صبر و حوصله فراوان احتیاج دارد.
• بذر گل بونسای را به صورت آبپاشی آبیاری کنید، زیرا آب مستقیم باعث می شود که دانه به عمق پایین تر رفته و کار شما بی نتیجه می شود و بذرها دیرتر از خاک بیرون می آیند.
• گلدان مناسب با ارتفاع حدود 7 تا 8 سانتی متری برای کاشت نهال های بونسای انتخاب کنید.
• خاک مناسب انتخاب کنید تا زهکشی لازم را داشته باشد.
• هر نهال را در گلدان جداگانه بکارید.

تکثیر گل بونسای با استفاده از پیوند زدن

به دلایل مختلفی از پیوند بونسای استفاده می‌ شود اما مهمترین دلیل آن سرعت بخشیدن به رشد بونسای و کوتاه کردن زمان رسیدن به بونسای مسن تر است. مهم ترین نکته قبل از پیوند و تکثیر گیاه بونسای اطمینان از مشابه بودن نژاد قلمه و نژاد گیاه اصلی می باشد.

به قسمتی از گیاه که به ساقه اصلی پیوند داده می شود قلمه گفته می شود.

• پس از اطمینان از نژاد قلمه و آماده سازی جهت پیوند از چاقوی مخصوص پیوند زنی استفاده می شود، به این طریق که در انتهای ساقه قلمه برشی سه گوش ایجاد می کنیم.
• به وسیله چاقوی پیوند زنی شکاف نازکی در طول و عرض گیاه اصلی ایجاد می کنیم.
• قلمه آماده شده را به طور کامل درون تنه گیاه اصلی وارد می کنیم.
• در مرحله بعد به وسیله پوششی پلاستیکی محل اتصال قلمه و گیاه اصلی را به طور کامل می پوشانیم تا در جای خود ثابت قرار گیرد و بعد از طی زمان حداقل یکسال پوشش پلاستیکی را از گیاه جدا می کنیم.

از روش پیوند زنی جهت افزایش حجم و پر شدن گیاه بونسای می توان استفاده کرد، بهتر است برای انجام عمل پیوند زنی بعد از خواب زمستانی گیاه یعنی اواخر اسفند و اوایل بهار عمل پیوند زنی را انجام دهید تا بهترین نتیجه ممکن حاصل گردد.

تکثیر گل بونسای با روش قلمه زنی ساقه ای

جهت قلمه زنی به روش ساقه ای نیاز به ترکیبی از خاک دارید که به ریشه زایی گیاه کمک کند، خاک مورد نیاز جهت قلمه زنی و ریشه زایی گیاه های آپارتمانی از طریق ترکیب دو پیمانه ماسه شسته شده یا پرلیت و یک پیمانه خاک و برگ یا پیت ماس و مقدار اندکی پودر قارچ کش تهیه می شود. اما در مقابل خاک مخصوص قلمه زدن گیاه های باغچه ای و فضای باز از طریق ترکیب دو پیمانه ماسه و یک پیمانه خاک و برگ و یک پیمانه خاک باغچه می باشد.
توجه به این نکته ضروری است که بهترین زمان برای قلمه زنی گیاهان آپارتمانی در فصول معتدلی چون بهار و تابستان و درجه هوایی همچون درجه هوای معمول خانه یعنی 18 تا 22 درجه سانتی گراد است، همچنین قلمه زنی گیاهان فضای باز بهتر است در فصل زمستان و در دمایی بین 8 تا 12 درجه سانتی گراد انجام شود.

مهمترین نکته در تهیه قلمه ی سرشاخه توجه به تعداد بند یا گره های گیاه است، به طوری که سر شاخه مورد نظر جهت قلمه گیری باید حداقل 5 گره داشته باشد و به طور مورب بریده شود، قبل از قرار دادن قلمه در خاک مخصوص قسمت بریده شده را به پودر یا مایع هورمونی ریشه زا آغشته کنید تا عمل ریشه زایی به خوبی صورت گیرد.

از مزایای تکثیر به روش قلمه انتقال تمام خصوصیات گیاه مادر به گیاه جدید می باشد.

به طور کلی قلمه ها بر دو مدل شناخته می شوند که عبارتند از: قلمه سرشاخه (چوب نرم) و میان شاخه یا (چوب سخت).

اما نکته حائز اهمیت در هنگام قلمه گیری این است که در هر دو روش قلمه گیری ، قلمه باید به صورت مورب بریده شود تا‌ به آوند های گیاه آسیب وارد نشود.

در هنگامی که قصد ورود قلمه ها به خاک را دارید به این نکته توجه داشته باشید که قبل از ورود قلمه ها به وسیله ی ابزار در دسترس همچون مداد و.. حفره ای در خاک مورد نظر ایجاد کنید به این دلیل که قلمه ها بدون ایجاد فشار درون خاک جای گیرند و کمترین آسیب به ساقه وارد شود و بعد خاک اطراف قلمه را سفت کنیn.

قلمه های بونسای کشت شده در فضای باز جهت ریشه زایی به زمانی حدود یکسال احتیاج دارند، این قلم ها را در فضای گلخانه‌ ای که سیستم گرمایشی نداشته باشد مستقر کنید و خاک را مرطوب نگه دارید و بعد از ریشه زایی گیاه را به درون گلدان های کوچک 7 الی 8 سانتی متری انتقال دهید.

اما برای قلمه های آپارتمانی پس از ریشه دار شدن ، گیاه را درون گلدان جدید قرار دهید.

توجه به این نکته قابل توجه است که برای جلوگیری از آسیب به گیاه مادر محل برش قلمه را بوسیله چسب پیوند و یا پودر ذغال کاملا بپوشانید تا گیاه مادر از گزند آفات و بیماری حفظ شود و شیره ی گیاه اصلی خارج نشود، قلمه گیاهان گوشتی به زمانی حدود 2 الی 3 روزه جهت از دست دادن مقداری آب از قلمه نیاز دارند تا از پوسیدگی آن ها در خاک جلوگیری شود.

خوابانیدن شاخه برای تکثیر گل بونسای

اگر می خواهید در زمان کوتاه تری به یک درختچه بونسای با ظاهری زیبا و مسن تر دست پیدا کنید، می توانید از این روش جالب استفاده کنید، در این روش به یک درخت ریشه دار ضخیم و کوتاه که چند شاخه خوش فرم هم دارد نیاز داریم.

از اواخر اسفند و شروع فصل بهار که گیاهان به زمان رشد خود می رسند، برای اجرای این روش از بین شاخه های گیاه یک شاخه زیبا و فرم دار و ضخیم را انتخاب می کنیم. در ادامه این روش مقدار مناسبی از خزه که حدود 2 الی 3 مشت است را به وسیله آب گرم شستشو دهید و در نهایت آب اضافی خزه را خارج می کنیم تا خزه ها حالت مرطوب به خود بگیرند. و بعد از آن یک برش نازک در پوست شاخه گیاه به عرض حدود دو الی سه سانت ایجاد می کنیم،و بعد از جدا نمودن قسمت بریده شده محل مورد نظر را از طریق هورمون ریشه زا می پوشانیم.

دقت داشته باشید که محل برش در پایین قسمتی باشد که چند سر شاخه دارد.

جهت پوشاندن محل برش به وسیله یک پلاستیک تیره که اندازه آن مقداری بزرگتر است اندازه محل برش می باشد اقدام می‌ کنیم، به این طریق که تکه پلاستیک برجسته شده را به وسیله بست پایین قسمت بریده شده شاخه متصل می کنیم و کاملاً محل اتصال را سفت می کنیم، در زیر پلاستیک و در روی محل بریده شده خزه هایی که از قبل آماده کرده بودیم را قرار می دهیم و پلاستیک را به طور کامل به دور قسمت خزه دار شده می پیچیم و در نهایت پلاستیک قسمت بالای شاخه ها را نیز به وسیله بست کاملاً می بندیم.

دقت کنید که میزان سفتی بست باید به حدی باشد که رطوبت موجود در خزه خارج نشود ولی در عین حال به شاخه نیز آسیبی وارد نشود.

بعد از انجام این کار گیاه را تا حدود اواخر تابستان به حال خود باقی می گذاریم و بعد از آن در همان زمان شاخه مورد نظر را از گیاه مادر جدا می کنیم و به طوری که به ریشه ی گیاه صدمه ای وارد نشود قسمت پلاستیکی که از قبل آماده کرده بودیم را از گیاه جدا می کنیم و آن را در بستر خاک مناسب قرار می‌ دهیم، در نهایت همانند روش پیوند زنی بعد از اتمام کار محل برش در گیاه مادر را به وسیله بتونه کاملا می پوشانیم.

بعد از زمانی حدود دو سال بنا به نسبت اندازه گیاه رشد کرده آن را در گلدانی مناسب قرار می دهیم.