آیا نمادهای صلح جهانی را می شناسید؟ شناخته شده ترین سمبل های صلح و دوستی در جهان و تاریخچه آن ها را در ادامه بخوانید. این نمادها زبان مشترک صلح در همه دنیا هستند.
نماد صلح چیست؟
با گذشت قرن ها از تاریخ بشریت، افراد متفاوتی از فرهنگ ها، ادیان و حرکت های سیاسی گوناگون برخواسته و هر کدام نمادی را به عنوان نشان صلح جهانی معرفی کرده اند. نماد صلح نشانی از صلح، دوستی، آزادی، هماهنگی و آرامش است.
کهن ترین نمادهای صلح در تاریخ بشریت
در این مطلب از مینویسم تلاش کرده ام به برخی از مطرح ترین نمادهای صلح در طول تاریخ بشریت اشاره کنم.
شاخه زیتون: از قدیمی ترین نمادهای صلح در جهان
استفاده از شاخه زیتون به عنوان نماد صلح در فرهنگ غربی حداقل به قرن پنجم پیش از میلاد مسیح در یونان برمی گردد. یونانیان باستان اعتقاد داشتند که شاخه زیتون نمودی از نعمت بوده و روح های شیطانی را دور می کند. زیتون برای یونانیان نشانه ای از وجود ایرین، خدای صلح بود. جالب است بدانید که رومیان باستان خدای صلح یونانیان را با نام پکس می شناختند. تصویر این خدا که نمودی از صلح هم بود بعد ها روی سکه های سلطنتی رومی ها ثبت شد. ویرجیل، شاعر روم باستان، در یکی از مطرح ترین آثار خود، انه اید، بین زیتون و خدای صلح ارتباط برقرار کرده و از آن به بعد این گیاه به عنوان نماد صلح در سراسر دنیا شناخته شد. جالب است بدانید که در افسانه های کهن یونانی یکی دیگر از خدایان به مردم خود شاخه زیتون داده بود. در این افسانه، آتنا، برای قدردانی از مردم آتن که شهر را به اسم او نام گذاری کرده بودند، به مردمش شاخه زیتون هدیه داد.
باید بدانید که اولین تجربه از کاشت درخت زیتون چندان موفقیت آمیز نبود. در واقع سال های طولانی طول کشید تا اولین درخت های کاشته شده زیتون به ثمر برسند و بشود از آنها زیتونی برداشت کرد. بر همین اساس در باور عامه مردم این طور جا افتاد که هر کسی زیتون بکارد، باید زمان طولانی را در صلح و آرامش سپری کند تا درخت هایش به بار بنشینند. علاوه بر این جنگ بین ایالت های متفاوت در طول بازی های المپیک متوقف شده بود. به برندگان این مسابقات تاجی از زیتون داده شده بود تا بر سر بگذارند.
البته رگ و ریشه های این نماد تنها به تاریخ کهن برنمی گردد. بعد ها در طول قرن 17 شعرا در آثار خود از زیتون به عنوان نماد صلح یاد کردند. چارلز اول هم در سال 1644، روی سکه های ضرب شده در پادشاهی خود، تصویری از یک پادشاه ثبت کرد که در یک دستش شاخه زیتون و در دست دیگرش شمشیری نگه داشته است.
سکه های انگلیسی قرن 18 بریتانیای کبیر با تصویری از یک نیزه و شاخه زیتون ضرب شدند. در جولای 1775 کنگره آمریکا دادخواست خود را با نمادی از شاخه زیتون مطرح کرد تا از جنگ بین کشورش و بریتانیای کبیر جلوگیری کند.
گیاه دارواش: نشان صلح و عشق در جهان
دارواش در بسیاری از فرهنگ ها، گیاهی مقدس شمرده شده و نشانی از صلح و عشق است. اکثر افراد از رسم بوسیدن دوستان در نزدیکی گیاه دارواش در شب کریسمس خبر دارند. اما کمتر کسی داستان واقعی این افسانه را می داند. در افسانه های اسکاندیناوی آمده است که پسرِ فِرِیا، یکی از خدایان مردمان این ناحیه، به واسطه تیری که از گیاه دارواش ساخته شده بود، کشته شد. فریا برای بزرگداشت خاطره پسرش اعلام کرد که این گیاه نشانی از صلح و دوستی است. دروئیدهای باستان هم بر این باور بودند که آویزان کردن شاخه دارواش روی در، ارواح شیطانی را دور می کند. اقوام این قبیله با دیدن شاخه ای از گیاه دارواش برای مدتی جنگ را متوقف می کردند.
سمبل ماهاتما گاندی، صلح جو ترین رهبر دنیا
هیچ مطلبی در مورد نمادهای صلح بدون اشاره کردن به ماهاتما گاندی کامل نمی شود. گاندی مطرح ترین رهبر صلح جو در دنیاست. این ماهاتما گاندی و اصولش بود که هند و مردمش را بدون جنگ و خونریزی، و در کمال صلح از زیر سلطه انگلستان خارج کرد. ماهاتما و باورهایش امروز تبدیل به پررنگ ترین سمبل از صلح در دنیا شده است؛ سمبلی که فعالان حقوق بشر در دنیا را به تظاهرات صلح آمیز برای رسیدن به اهداف خود ترغیب می کند.
برخی پر طاووس را نیز نماد صلح می دانند. برای اینکه بدانید پر طاووس نماد چیست کلیک کنید.
رنگین کمان: نماد صلح و دوستی در جهان
یکی دیگر از نمادهای صلح در تاریخ بشریت، رنگین کمان است. رنگین کمان در واقع نمادی از اتصال انسان ها روی زمین و خدایان در آسمان ها است. در افسانه های یونان باستان رنگین کمان نمادی از آیریس است. این خدا مسئول رساندن پیام های آسمانی روی کوه المپوس بوده است. در افسانه های اسکاندیناوی هم این طور ذکر شده که رنگین کمان پلی است بین خدایان و زمین. رنگین کمان در انجیل نمادی از فروکش کردن طوفان نوح و بخشش پرودگار بوده است. چینی ها هم بر این باورند که رنگ های رنگین کمان نشانی از اتصال یین و ینگ، و از این رو نمادی از ازدواج است.
رنگین کمان در تاریخ مدرن بشریت هم جایگاه خاص خود را دارد. امروز از این سمبل به عنوان نمادی از صلح دوستی و حمایت از طبیعت یاد می شود.
اسلحه شکسته شده
این نماد به سال 1921 و تاسیس انجمن بین المللی ضد جنگ در لندن بر می گردد. البته اولین بار از این سمبل در ژانویه 1909 و در ماهنامه ای ضد ارتشی به نام Antimilitarist در هلند استفاده شد. پس از این نماد اسلحه شکسته شده در بروشوری که توسط انجمن جوانان دموکراتِ جامعه گرا در نروژ چاپ شده بود استفاده شد. در سال 1919، «لیگ قربانیان جنگ» در آلمان روی بنر اطلاعیه های خود نمادی از اسلحه شکسته شده را ثبت کرد. ارنست فردریچ یکی از آلمانی هایی بود که از شرکت در خدمت اجباری سربازی در آلمان سرباز زد. فردریچ بعدها موزه ای در برلین بازگشایی کرده و از نماد اسلحه شکسته شده در سردر این موزه استفاده کرد.
گل خشخاش سفید: نماد سیاست صلح طلب
در سال 1933 ارتش سلطنتی بریتانیا شروع به پخش کردن گل خشخاش قرمز در سراسر کشور کرد. گل های خشخاش قرمز نمادی از افرادی بود که در طول جنگ جهانی دوم کشته شده بودند. ترس از جنگ، تمام اروپا را در برگرفته بود. در پاسخ به این حرکت ارتش، گروهی از خانم های ضد جنگ شروع به پخش کردن گل های خشخاش سفید کردند. برای این گروه از خانم های ضد جنگ، گل خشخاش سفید نمادی از صلح و پاسداری از خاطره عزیزان کشته شده بود. در واقع رنگ سفید انتخاب شده بود تا نشانی از عدم خونریزی باشد! انتخاب گل خشخاش سفید یکی از هوشمندانه ترین انتخاب ها در طول تاریخ به شمار می رود. چرا که از یک طرف با انتخاب خشخاش به عنوان نمادِ منتخبِ ارتش در یک راستا بوده و از طرفی دیگر، با تغییرِ رنگ به سفید، بیانگر صلح مورد نظر جامعه هم هست. از این رو گل خشخاش سفید نماد سیاست صلح طلب هم به شمار می رود.
پس از این در سال 1934، انجمن تازه تاسیس صلح طلبان که امروزه بزرگ ترین انجمن صلح طلب در دنیا به شمار می رود به جمع این خانم ها پیوسته و با پخش کردن گل های خشخاش سفید صدای مردم، مبنی بر اینکه جنگ نباید یک بار دیکر اتفاق بیفتد را به گوش دولتمردان رساند. این انجمن که با نام اختصاری PPU شناخته می شود در سال 1980 یکبار دیگر نماد گل خشخاش سفید را به عنوان نمادی از یادآوری قربانیان جنگ و دوری گزیدن از جنگ طلبی برافراشته کرد.
نشان صلح فرهنگی
نیکلاس روریچ، هنرمند، فعال فرهنگی و فیلسوف روسی، برای حفاظت از آثار فرهنگی پیمانی را منعقد کرد که امروزه به نام «صلح فرهنگی» از آن یاد می شود. نماد صلح فرهنگی روریچ دایره ای قرمز روی پرچمی سفید است. در مرکز این دایره قرمز، سه نقطه قرمز هم ثبت شده است. پیمان روریچ در سال 1935 توسط دولت های ایالات متحده و کشورهای آمریکای لاتین امضا شد. به موجب این پیمان، مجمسه های تاریخی، موزه ها، آثار علمی، هنری، آموزشی و همچنین موسسات فرهنگی باید چه در مان جنگ و چه در زمان صلح حفظ شوند. دایره قرمز روریچ نشان دهنده تمامیت فرهنگ در دنیا و سه نقطه مرکز این دایره، هر کدام نشانگر هنر، علم و مذهب هستند. روریچ، هنر، علم و مذهب را به عنوان اصلی ترین زمینه ها برای فعالیت های فرهنگی بشر می دانست و از این رو برای حفظ آنها تلاش می کرد.
علاوه بر این روریچ، دایره ی قرمز نماد صلح فرهنگی را نشانی از پایداری زمان می دانست. به این صورت که دایره، تمام تاریخ بشر بوده و گذشته و حال و آینده را در بر می گیرد. از آن زمان به بعد نماد ِروریچ به عنوان نماد صلح در دنیا شاخته می شود.
نشانه V با انگشتان دست: از پرکاربردترین نمادهای صلح در دنیا
نشانه V در طول جنگ جهانی دوم استفاده می شد. در این نماد کف دست به سمت بیرون بوده، انگشتان میانی و اشاره باز و مابقی انگشتان بسته هستند. اولین بار ویکتور دی لاولیه، سیاستمدار بلژیکی و کارگردان برنامه های رادیویی فرانسوی-بلژیکی در BBC، این نماد را به عنوان نشانی از مقاومت و قدرت در طول جنگ جهانی دوم مطرح کرد. نماد V به این دلیل انتخاب شد که حرف V انگلیسی اولین حرف از ترجمه انگلیسی پیروزی به سه زبان انگلیسی، فرانسوی و فلاندرز است. جالب است بدانید که نخست وزیر انگلستان در آن زمان نماد V را نشانی از پیروزی می دانست. چالرز دو گول هم در تمام سخنرانی های خود از نماد V استفاده می کرد. علاوه بر این، فعالان ضد جنگ و صلح طلب آمریکایی در سال 1960 از نماد V برای مخالفت خود با جنگ ویتنام استفاده می کردند.
درنای کاغذی
درنا نماد سنتی ژاپنی ها برای خوش شانسی است. داستان ساداکو ساساکی (1955-1943)، دختری که در بمباران اتمی هیروشیما در سال 1945 جان باخت، باعث شد درنای کاغذی نمادی برای صلح هم باشد. ساداکو بر اثر اشعه های رادیواکتیو باقی از بمباران به لوسمی مبتلا شد. گفته می شود او روزهای پایانی عمرش را به ساختن اوریگامی درنا مشغول بود؛ چرا که در افسانه های باستانی ژاپن خوانده بود هر کسی 1000 درنای کاغذی درست کند آرزویش برآورده خواهد شد. داستان ساداکو باعث شد درنای کاغذی نمادی برای صلح در سراسر جهان شود. علاوه بر این مجسمه ای از ساداکو در پارک صلح هیروشیما و پارک سیاتل هم قرار داده شده است.
سمبل CND: سمبل بین المللی صلح
این سمبل بین المللی به نام سمبل صلح شناخته شده و توسط جرالد هولتوم، هنرمند و مهندس فعال در جنبش «خلع سلاح اتمی بریتانیا» خلق شده است. او طرح خود را در تاریخ 21 فوریه سال 1958 به کمیته ارائه داد. در همان سال و تاریخ 4 آوریل، از این سمبل در راهپیمایی میدان ترافالگار در لندن به موسسه تحقیقاتی سلاح های اتمی در آلدرمستونِ برکشایر استفاده شد.
این سمبل ترکیبی از حروف CND است. N اولین حرف از واژه اتمی و D اولین حرف از کلمه خلع به زبان انگلیسی است. حرف C در ابتدای این سمبل هم ابتدای کلمه کمپین است. این سمبل هرگز کپی رایت نشده و مورد استفاده تجاری قرار نگرفته است. CND همواره نمادی است از جنبش خلع سلاح اتمی و فعالیت های ضد جنگ! اواخر دهه 1960 بود که این سمبل تبدیل به نمادی بین المللی شده و از آن در تمامی فرهنگ ها و کشورها به عنوان نمودی برای ترویج صلح استفاده شد.
کبوتر: نماد صلح و بی گناهی
هزاران سال است که از نماد کبوتر به عنوان نشانی از صلح و بی گناهی یاد می شود. در افسانه های یونان باستان، کبوتر نمادی از عشق و شروع دوباره زندگی بوده است. در تمدن ژاپن کهن، کبوتری که شمشیر به نوک داشت نمادی از پایان جنگ بود.
اولین مسیحی های تاریخ روی قبر عزیزان خود تصویری از کبوتر به عنوان نمادی از غسل تعمید فرد فوت شده ثبت می کردند. در داستان نوح که در انجیل ثبت شده آمده است که این پیامبر پس از فروکش کردن آب کبوتری را برای سرکشی اطراف فرستاد. پس از این کبوتر با برگی از زیتون که به نوک داشت برگشت تا به همه نشان دهد که سیل فروکش کرده و جهان برای زندگی دوباره انسان ها آماده شده است. از آن زمان به بعد، کبوتر نمادی از پایان مصیبت ها و بخشش خداوند شده است. اثر کبوتر پابلو پیکاسو در کنگره صلح سال 1949 به عنوان نمادی از صلح در دنیا شناخته شد.
چرا کبوتر نمادی از صلح است؟
بی شک مشهورترین اشاره باستانی به کبوتر و شاخه زیتون در انجیل بوده است. در این کتاب آسمانی، بارها و بارها به کبوتر اشاره شده است. از ماجرای غسل تعمید مسیح گرفته تا داستان فروکش کردن سیل و تصمیم نوح برای فرستادن کبوتر و سپس بازگشت این پرنده با شاخه ای زیتون! شاخه زیتون در نوک کبوتر پیام آور این بود که در همان نزدیکی ها خشکی هست! اینطور شد که کبوتر به نماد صلح، خدا، بی گناهی و معصومیت تبدیل شد.
لئوناردو داوینچی در نقاشی معروف خود که به نام «غسل تعمید مسیح» شناخته می شود کبوتری را ترسیم کرده که از آسمان بر سر این پیامبر نازل می شود. البته این فقط مسیحی ها نیستند که معنای خاصی برای کبوتر در نظر می گیرند.
برای مثال بسیاری از افسانه های عامی مردم بومی آمریکا هم از کبوتر سفید به عنوان نمادی از صلح یاد می کنند. مردم قبیله «بلک فوت» کبوتر را به عنوان نمادی برای محافظت از جنگجوهای خود برگزیدند. دیدن کبوتر سفید مبنی بر این بود که جنگجوها زنده و سالم به خانه برمی گردند. قبایل آزتک و مکزیکی ها هم کبوتر را نمادی از عشق دانسته و از آن در مراسم عروسی خود استفاده می کنند.
در افسانه های کهن یونانی، کبوتر نماد آفرودیت، خدای عشق است. در افسانه های بین النهرین هم کبوتر نماد عشق است. البته در داستان ها آمده که کبوتر به محمد، پیامبر دین اسلام هم کمک کرده است. در ژاپن کبوتری که شمشیر به دهان دارد نمادی از پایان جنگ است.
سمبل کبوتر در دنیای امروز
کبوتر حتی امروزه هم نمادی از صلح است. برای مثال سال های سال در بازی های المپیک کبوتر آزاد می کردند تا نشان دهنده صلح میان ملت های شرکت کننده در این مسابقات باشد. در طول تمام این سال ها، سیاست مداران و معترضان ضد جنگ از نماد کبوتر برای رساندن پیام صلح استفاده می کردند. امروزه مردم هم در مراسم خاکسپاری و هم در مراسم ازدواج کبوتر آزاد می کنند که نمادی از صلح ابدی است. سمبولیسم کبوتر به عنوان نماد صلح آنقدر قوی و ریشه دار است که در سراسر دنیا و در فرهنگ های متفاوت از آن استفاده می شود. یکی از معروف ترین سازمان های صلح طلب دنیا، سازمان ملل متحد، برای لوگو روز بین المللی صلح در دنیا از نماد کبوتری که زیتون به نوک دارد استفاده می کند.
